SA400054

DAWNE WOJSKO POLSKIE OD PIASTÓW DO JAGIELLONÓW

DAWNE WOJSKO POLSKIE OD PIASTÓW DO JAGIELLONÓW

Książę Henryk IV Probus, książę Bolko II Świdnicki w zbroi i rycerz Wierzbięta z Branic w zbroi, jakich używano pod Grunwaldem

Marcello Bacciarelli, Ludwik Węgierski (1326-1382), król Węgier, a Polski i Węgier od 1370 roku

na utrzymanie armii, pełnienie straży w grodach,I ściganie rozbitego nieprzyjaciela, a wreszcie! prace budowlane związane ze wznoszenieira i konserwacją umocnień, budową dróg i mostów, 1 przeznaczonych dla celów wojskowych itp.

Podobnie i mieszczanie, oprócz wysyłania! zbrojnych oddziałów na wyprawę, mieli przede * wszystkim obowiązek obrony własnego miasta. I Organizacją jej zajmowały się cechy rzemieśl-l nicze, dbające również o budowę i konserwację! murów miejskich i dostarczanie obrońcoiftl uzbrojenia.

Wszystkie koszty swego uzbrojenia, wyposaż żenią i utrzymania w czasie wyprawy ponosili jej uczestnicy. Jedyny wyjątek stanowiło odszkodowanie wypłacane przez króla rycerstwu za straty poniesione przez nie podczas wyprawy poza granice kraju. Przyznanie prawa do takich odszkodowań wymusiło rycerstwo na królu Ludwiku Węgierskim, następcy Kazimierza Wielkiego, w przywileju koszyckim z 1374 r.

Uzbrojenie jazdy i piechoty

W porównaniu z poprzednim okresem pewnym zmianom uległo również uzbrojenie. Ponieważ musiał je sobie sprawić każdy powołany do wojska, nie było ono zupełnie jednolite. W zasadzie jednak ciężkozbrojny rycerz posiadał teraz bardzo długą (do 5 m) drewnianą kopię, zakończoną żelaznym grotem. Trzymając ją poziomo, przyciśniętą do prawego boku, rycerz pędząc na koniu usiłował pchnąć przeciwnika i zrzucić go z konia. Oprócz kopii rycerz posiadał prosty obosieczny miecz, nadający się do cięcia i pchnięcia oraz puginał, czyli nóż przeznaczony do walki wręcz na bliski dystans. Lżejsza jazda była wyposażona w miecze, puginały i znaną nam już z poprzedniego okresu dwumetrową włócznię lub za-; miast niej kuszę albo łuk.

Jeszcze większe różnice pomiędzy jazdą ciężką i lekką występowały w uzbrojeniu ochronnym. Ciężkozbrojny rycerz miał opisany już wyżej hełm gamczkowy oraz zbroję. W tym właśnie okresie, a więc w drugiej połowie XIV i w pierwszej połowie XV w., rozwija się zbroja płytowa, osiągająca około połowy XV w. swój pełny kształt. Była ona zrobiona z blach wykuwanych w ten sposób, ażeby chroniły całe ciało rycerza,

48