S5008217

I

Acniu miasta (Śnieżno Gal Anonim urywa wątek, widuć zabrakło mu potrzebnej materii. Opowiada nam następnie o panowaniu księcia Popicia w Kruaiwicy nad (Soplem. Nazwa Kruszwica akladu aię z dwu członów, x których łaciński vicui nic budzi wątpliwości, natomiast Knur, najłatwiej wyprowadslć od czasownika kruszyć (kruszywo, pieniądz kruszcowy itp.). Niewątpliwie nazwa Kruszą lóflinkowa wywodzi się tskśr o togo pierwiastku. W sturoirlandzkich źródłach spotykumy się z nazwą Crom cruich lub Crorn croich (czyt. Krom krulcz), związaną ze słynnym idolem Mug Slochtem i dwunastoma mniejszymi idolami kamiennymi, które reprezentowały dwanaście klanów. Mamy też w stu* roirlandzkim języku słowo Crucs, które oznaczało stos, u przed idolem Mag Slechtcm każdy klan musiał składać na ofiarę pierworodne dziecko.

Popici żyjący prawdopodobnie w IX w. reprezentowul kolejną dynastię, którs minia pieczę nad żeglugą na jeziorze Gople: ściągu! opluty i do zgodnie z dawniej istniejącą tradycją. Legenda ukazuje nam moment, w którym msją się odbyć postrzyżyny dwu synów Popiela oraz nadanie im imion. Książę zaprosił wiele osób na tę uroczystość, natomiast pominął dwu pielgrzymów - apostołów, którzy właśnie wkroczyli w gru-nicc jego posiadłości. Bliskim sąsiadem Popiela był ubogi kmiotek, kołodziej Piast, syn Choaciska (Psxt iiliua Cliossistconis byl żonaty z Repcą). Wyprawia! on równocześnie poitrzyżyny awemu jedynemu synowi, który właśnie kończył 7 lat. Piast w przeciwieństwie do Popiela zaprosił do siebie pielgrzymów. Dzięki ich obecności stal się cud rozmnożenia zapasów żywności (jednego prosiaka i jednej niewielkiej beczułki piwa) ubogiego kmiotka. Tłum gości, który zbiegi aię do kołodzieja, jadł i pił podziwiając rządność gospodarza. Byn Piasta otrzymał imię Sicmowita czy Ziemowita.

1 znowu w tym wątku wielkopolskim odzywają aię celtyckie echa. Opis tej uroczystości odpowiada zbiorowym uroczystościom inicjacyjnym, w czasie których siedmiolatki przechodziły spod opieki matki pod władzę ojca. Nadawano im wtedy nowe imię, a jednocześnie odbywały aię pierwsze poatrzyżyny. W takich uroczystościach brało udział cale plemię czy klan, a poszczególne rody miały powierzone różne role. Obrządek poatrzyżyn powtarzał się, jako jeden z rilet de pamige_t dla chłopców w 17 roku życia, kiedy z młodzieniaszków stawali aię dorosłymi, przechodząc z kolei do klasy wojów. Obrzędowym zaś jadłem było prosię względnie Świnia czy dzik, którego udziec byl tzw. Cu mi li 142 mir, czyli „kąsek bohatera", a piwo obrzędowym napitkiem. Odwrót-

nic p&tflło się u Germanów, udzie obcięcie wintów stanowiło sromotną karę.

hTo celtyckie elementy przetrwawszy do IX w, w dość nieskażonej bartnie zostały utrwalone w przekazie (iala Anonima, który być może wiedział, u mole nie wiedział nic o celtyckim rodowodzie tego, co spi-•ywal.

1 Byn Piasta otrzymał imię Hicmowlt, kończące aię sylabą wit-wid-uid--Owydd-derwydd, co w atarocełtyckich narzeczach oznaczało wiedzący, mędrzec, czarodziej, mag. Od tego samego „uid" pochodzi nazwa wiedźma, czyli kobieła wiedząca, lecząca-lekarka, wrębiarka. Czy znowu mamy tu przypadkowe zbieżności, czy też świadome utrwalanie przez kronikarzy okruchów przeazlości już nic zawazc zrozumiałej i czytelnej dla szerszego ogółu w IX w., nie mówiąc: o późniejszych czaaach ?

Opia kronikarza potwierdzają źródła archeologiczne. Domniemaną •iedzłbę kaięcia (rixa, ardrixa) w rejonie Pakości i Oopla otaczały osiedla i zagrody rzemieślnicze. Kolodziejatwo obok bednarstwa to rzemiosła, któro udoakonalonc zostały przez Celtów, o ile nic wprowadzone przez nich od początku. Dotyczy to zwłaszcza bednaratwa.

Alu idźmy dalej śladem legendy. Popiel znienawidzony byl za swe okrucieństwa, bo m.in. zaprosił 30 krewniaków do awej siedziby i wy-truł ich, by zapewnić sobie trwałość dynastii. Z a swoje zbrodnie został ukarany, obiegły go myszy i pożarły wraz z małżonką. Po jego śmierci lud na wiecu zgodnie okrzyknął Piasta jego następcą. Mamy tu wyraźny ślad zmiany dynastii obcego pochodzenia, którą zastępuje rodzimu.

Nie jcat wykluczone, że początki tej obcej dynastii sięgały głębiej wstecz wieków, niż dotąd przyjmowano, względnie była to kolejna rodzina (ród), która zaadaptowała do awoich celów tradycyjne wątki. Nie musiały być one przyniesione do tego regionu przez średniowieczny kler.

Hlatorycy na ogól aą zdania, it ta zmiana dynastii - ginąca w pomrocc mitu —« miała miejacc gdzieś w VIII stuleciu n.e. Wyliczenie to oparte jest na konwencji przyjmującej 4 5 pokoleń na jedno stulecie, ale imiona dynastyczne powtarzają aię i jedno imię mogło odpowiadać kilku osobnikom, jak to miało miejacc w wielu dynastiach. Przypuszczalnie dzieje opiaatu* przez Gala Anonima obejmowały więcej pokoleń niż on podał i działo aię to dawniej niż aię to na ogól przyjmuje. Mógł on, jako cudzoziemiec nie znający zbyt dobrze języka, nie uchwycić wszystkich subtel- 143