Scan0005 (58)

W rn-'tWO|/e I' objrlośtl l(IU t JU* (OJdlti’) (hitu i u    4 i‘ i-.- rn/\

mniej l,04b 10 ^u mola, czyli n M I .()!'> 10'iunln l-M _;Ky iu^i    | i (l *

Odp.: Stężenie molowe chlorku srebra w nasyconym in/iwni/i - ,o*- a 1JM') 10 ‘

mol/dm³, natomiast w 100 cnr wody rozpuszcza się 1,5 • 10 ¹ g chlmku

4.1.4. Reakcje kompleksowania

Tworzenie się związków kompleksowych (koordynacyjnych) jest częstą reakcją specyficzną w analizie chemii jakościowej. Związki kompleksowe powstają w wyniku przyłączania się do jonów prostych lub związków innych jonów lub cząsteczek, np.

AgCl z NH₃ tworzą związek kompleksowy:

AgCl + 2NH₃ [Ag(NH₃)₂]Cl chlorek diaminasrebra (I).

Dysocjacja tego związku przebiega: [Ag(NH₃)₂]Cl [Ag(NH₃)₂]⁺ + Cl’.

Związki kompleksowe podobnie jak inne dysocjują na kation i anion, przy czym jon kompleksowy pozostaje bez zmian jako niezdysocjowany.

Związek czy jon kompleksowy zbudowany jest z atomu centralnego, który ma zdolność przyłączenia innych atomów, cząsteczek lub jonów zwanych ligandami. Liczbę ligandów związanych bezpośrednio z jonem (atomem) centralnym nazywamy liczbą koordynacyjną tego jonu. Liczba ta najczęściej przybiera wartości 2, 4, 6 rzadziej wynosić może 3,7, 8. Ogólnie jon kompleksowy możemy zapisać:

[ML_n]^x,

gdzie:

M - jon lub atom centralny,

L - ligand,

n - liczba ligandów w kompleksie, x - ładunek.

Jonami koordynującymi (centralnymi) są jony metali, np.: Fe²', Fe³", Cu²⁺, Zn²⁺. Ligandami mogą być cząsteczki, jony nieorganiczne i organiczne, np: Cl', H₂0, NH₃, CO.

Ze względu na ładunek jaki posiadają kompleksy można je podzielić na:

—    kompleksy kationowe - zawierające kation kompleksowy, np.: [Cu(NH₃)₄]S0₄ - siarczan(VI) tetraaminamiedzi(II),

[Cr(FI₂0)₆]Cl3 - chlorek heksaakwachromu(III),

—    kompleksy anionowe - zawierające anion kompleksowy, np.: K₂[FIg(CNS)₄] - tetratiocyjanianortęcian(II) potasu,

JCłfFe^Njó] - heksacyjanożelazian(II) potasu,

^-

t^Łiiiłj » i •- i    1 j: !    j§i1|l.....^;i‘^; i !ti::ll I t - i i i| • l * !    • ‘ ' , j    i 'Mil

plrlutim-V, ilji

t< >)(i il I , ),.||< ! (I I ij i >• i >"••• i'i- u., ,1,1 III I !,. ! i umn.il . .i .liii U III I

kompleksy obojęlnr

| Ni(( < >)11 U1iakurb(3liyli>ikld(0)

iuMfl Nii/.wy i wzory nk»Iłl<Si*yt*-h ligandów I /.wi.plinw luiniplnhrtowyi-h

ui i nuzwo ligimdu postać Jonu			Przykład Nazwa
A. Lignndy anionowe
IT 1	chloro-	[CuCb]^2'	K2[CuC14]	tetrachloromicdzian(.’“) pntwsti
	jodo-	[Hgb]^2'	(NH4)2[HgI4]	tetrajodortęcmu(2*) iuiioihi
• Ml	hydrokso-	[Zn(OH)4]^2'	Na2[Zn(OH)4]	tetrahydroksocynkan(2 ) amin
i N	cyjano-	[Fe(CN)6]^3	K3[Fe(CN)6]	heksacyjanożelazian(3 ) potioa
i< N	tiocyjaniano-	[Fe(SCN)6]^3'	K3[Fe(SCN)6]	heksatiocyjanianożda/ian(3 ) poimu
B. Ligandy obojętne
Igo	akwa		[Cr(H20)6]Cl3	chlorek heksaakwachroinu(III)
HI b	amina		[Cu(NH3)4]S04	siarczan(Vl) tetraaminainU-ibKil)
< 1 1	karbonyl		Cr(CO)6	heksakarbonylcliniin(O)

1'worzenie się związków kompleksowych, wykorzystywane w chemii nmiih /nej, umożliwia:

przejście wielu związków z postaci trudno rozpuszczalnego osadu d<> m tworu, np.:

AgCl i + 2NH3 • H2O —> [Ag(NH₃)₂]Cl + 2H₂0 - roztwór;

- selektywne wykrywanie jonów, np.:

Fe³⁺ + SCN' <-> [Fe(SCN)]²⁺ - krwistoczerwony kompleks, reakcja ■!••-sowana do wykrywania Fe(III);

maskowanie jonów przeszkadzających przeprowadzając je w Irwały związek kompleksowy.

Reakcje utleniania i redukcji (redoks)

1‘nikcje utleniania i redukcji (redoks) są to reakcje, których mechanizm polega ja/.(.-niesieniu elektronu między czynnikiem redukującym (oddającym drl Ii^m a utleniającym, który je pobiera. Spotykamy się tu z dwiema sprzężonymi pninm 1 układami redoks).