SCAN0327

woce

Cydonia oblonga - pigwa pospolita

nadają się do spożycia, mają gorzki smak i mogą wywoływać biegunki i wymioty. Za działanie to odpowiada kwas parasorbowy, który jednak ulega rozkładowi po przemrożeniu, suszeniu lub zagotowaniu. Do innych składników w owocach jarzębiny należą karotenoidy, witaminy C, E, K, PP, związki cukrowe (L-sorboza), D-sorbitol, kwasy organiczne (jabłkowy) i wielofenolowe, garbniki i pektyny.

Owoce jarzębiny po odpowiednim przygotowaniu mają wiele właściwości leczniczych. Działają ściągająco na błony śluzowe i korzystnie na pracę przewodu pokarmowego. Ze względu na zawartość pektyn, podaje się je przy nieżytach jelit i przewlekłych biegunkach. Stosowane są też w dolegliwościach wątroby i nerek, jako delikatnie moczopędne. Z uwagi na wysoką zawartość witamin, zwłaszcza C, poleca się je w awitaminozach i przy przeziębieniach, dla ogólnego wzmocnienia organizmu. Znajdują pomocnicze zastosowanie w profilaktyce arteriosklerozy i nadciśnienia tętniczego. Z owoców jarzębiny można przygotować odżywcze soki, syropy lub konfitury Dżemy sporządzamy z cukrem lub z miodem, często też z dodatkiem jabłek. Kwaśniejsze znakomicie nadają się jako dodatek do potraw mięsnych.

Borówka brusznica Vaccinum vitis-idaea Kuzynka naszej słodkiej czarnej jagody. W smaku bardziej cierpka, znakomicie jednak nadaje się do różnych przetworów. Jej jagody zawierają węglowodany, kwasy organiczne (jabłkowy i benzoesowy), liczne witaminy, zwłaszcza A i C, garbniki, pektyny, także sole żelaza. W niewielkiej ilości występuje też arbutyna, glukozyd, który w środowisku zasadowym (pH powyżej 7,5 ) rozkłada się na drodze hydrolizy do hydrochinonu. Związek ten ma silne właściwości bakteriobójcze, dzięki którym może odkażać drogi moczowe. W zbyt dużej ilości hydrochinon może powodować zatrucia, ma również działanie mutagenne i karcynogenne. Jagody zawierają jednak niedużo arbutyny, o wiele więcej jest jej w liściach borówek, dlatego ryzyko zatrucia pojawia się raczej przy długotrwałym stosowaniu przetworów z liści borówki. Owoce natomiast działają regulująco na czynność przewodu pokarmowego, zachowując swe lecznicze właściwości nawet w postaci konfitur.

Czeremcha zwyczajna i amerykańska

Padus avium/Padus serotina Owoce dojrzewają we wrześniu, dojrzałe przybierają barwę ciemnoczerwoną, często prawie czarną.

Mają słodko-cierpko-kwaśny smak, zawierają cukry, kwasy organiczne (askorbinowy - witaminę C, jabłkowy, cytrynowy), pektyny, antocyjany, rutynę, glikozydy fenolowe, sole mineralne (żelazo i miedź), garbniki, kwasy fenolowe. Nasiona nie nadają się do spożycia ze względu na obecność glikozydów cyjanogennych (nitrylozydów: prunazyna, amigdalina), które w wyniku hydrolizy uwalniają cyjanowodór (tzw. kwas pruski), dlatego nasiona należy oddzielić od miąższu owoców. Przetwory z owoców czeremchy działają wzmacniająco i lekko uspokajająco.

Pigwa pospolita Cydonia oblonga Owoców nie spożywa się bezpośrednio, są twarde i bardzo kwaśne. Mają jednak wspaniały aromat i doskonale nadają się zarówno do wyrobu dżemów, jak i na domieszki do przetworów z innych owoców, zwłaszcza jabłek, Posiadają dużo pektyn, stąd ich właściwości żelujące. Ze względu na dużą zawartość witaminy C, owoce pigwy wzmacniają naturalną odporność organizmu, są pomocne w przeziębieniach i ogólnym osłabieniu. Regulują też rytm wypróżnień, dzięki obecności pektyn. Można dodawać je do herbaty, uzyskując efekt zdrowej i smacznej „herbaty z polską cytryną”.

Wiele roślin, które są nam znane tylko „z widzenia” lub „ze słyszenia”, ma nam do zaoferowania wspaniałe owoce, bogate źródło witamin i innych odżywczych składników. Jeśli pragniemy oryginalnego smaku, ciekawych receptur i czegoś, co poprawi nam nastrój w zimowe popołudnia, nie musimy szukać daleko, wśród egzotycznych frykasów. Wystarczy sięgnąć po swojskie, choć jednocześnie niecodzienne konfitury.

lek. med. Katarzyna Simonienko

poniżej:

konfitura z żurawiny

Lek. med. Katarzyna Simonienko ukończyła studia na Uniwersytecie Medycznym w Białymstoku, pracuje w tamtejszym Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym. Fitoterapią interesuje się od wielu lat, szczególnie w aspekcie historycznym i artystycznym. Fotografuje rośliny w ich naturalnym środowisku, maluje je, stylizuje jak strony z dawnych herbariów, według starych technik, np. iluminowanych manuskryptów z czasów średniowiecza.

styczeń - marzec QOOę PANACEA