Zasady ustroju ksiąg wieczystych
Zasada powszechności ksiąg wieczystych - oznacza ich obowiązkowe zakładanie i prowadzenie dla każdej nieruchomości.
Realny system ksiąg wieczystych - oznacza, że dla każdej nieruchomości prowadzi się odrębną księgę wieczystą; księga jest prowadzona dla danej nieruchomości a nie dla osoby (właściciela nieruchomości z imienia i nazwiska)
Zasada jawności ksiąg wieczystych - oznacza, że każdy ma możliwość zapoznania się z treścią księgi wieczystej
Rodzaje praw ujawnianych w księgach wieczystych - zasadą jest, ze w księgach ujawniane są prawa rzeczowe, przede wszystkim prawo własności i prawo użytkowania wieczystego, ale także ograniczone prawa rzeczowe: użytkowanie, służebność, hipoteka, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu. W wypadkach określonych w przepisach ustawowych w księdze wieczystej mogą poza prawami rzeczowymi być ujawnione prawa osobiste oraz roszczenia.
Treść księgi wieczystej
Na treść księgi wieczystej składają się wpisy. Są to określone adnotacje w księdze wieczystej ujawniające stan prawny nieruchomości, a także dane faktyczne, np. położenie i obszar nieruchomości, jej przeznaczenie itp.
Rodzaje wpisów:
■ ostateczne - kończą postępowanie wieczystoksięgowe (np. wpis prawa własności, wykreślenie hipoteki)
■ tymczasowe - zabezpieczają wynik postępowania (np. wpis hipoteki przymusowej na podstawie tymczasowego zarządzenia sądu)
□ deklaratoryjne - ujawniające stan prawny, niemające charakteru prawotwórczego
□ konstytutywne - ich dokonanie jest warunkiem powstania, zmiany, wygaśnięcia albo przeniesienia prawa
Budowa księgi wieczystej
Księga wieczysta prowadzona dla nieruchomości składa się z 4 działów, w których znajdują się:
1. oznaczenia nieruchomości (położenie, obszar, przeznaczenie) oraz praw związanych z nieruchomością (np. służebności gruntowe)
2. osoby właściciela i użytkownika wieczystego
3. ograniczone prawa rzeczowe obciążające nieruchomość (oprócz hipoteki), wpisy ograniczeń w rozporządzaniu nieruchomością łub użytkowaniem wieczystym
4. hipoteki (nie mogą powstać bez wpisu do księgi wieczystej)
Zasada rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych - zasada rękojmi chroni nabywcę w dobrej wierze, który nabył odpłatnie prawo rzeczowe w zaufaniu do księgi wieczystej. Prawo nabył od osoby nieuprawnionej (wpisanej do księgi jako uprawnionej)
Zasada domniemań związanych z wpisem