ScannedImage 50

biły się na odrębne języki. Kiedy np. dziś jakiś Irakczyk może mieć pewne trudności w pełnym zrozumieniu mowy jakiegoś Marokańczyka, to nie będzie ich miał w zrozumieniu jego języka pisanego. Zarówno w Iraku, jak i w Maroku — jak również w Syrii, Arabii i Egipcie — ten klasyczny język wzorowany na Koranie jest zrozumiany prawie wszędzie. W czasach Muhammada nie było żadnego wybitnego dzieła arabskiego pisanego prozą. Koran był zatem najwcześniejszym dziełem prozy arabskiej i od tego czasu pozostał na zawsze jej wzorem. Jego język jest rytmiczny i ekspresyjny, ale nie poetyczny. Jego rymowana proza ustaliła wzorzec, który niemal każdy konserwatywny współczesny pisarz arabski usiłuje świadomie naśladować.

X. ISLAM RELIGIĄ PODDANIA SEĘ WOLI ALLACHA

Z trzech monoteistycznych religii, które wytworzyli Semici — islam, oparty na Koranie, jest najbardziej typowy i bardziej zbliżony do judaizmu Starego Testamentu niż do chrześcijaństwa Nowego Testamentu. W każdym razie islam jest tak blisko spokrewniony z tymi dwiema religiami, że w koncepcji wielu średniowiecznych europejskich i wschodnich chrześcijan uważany był raczej za heretycką sektę chrześcijańską niż za odrębną religię. Dante w swej Boskiej komedii wrzuca Muhammada do jednego z niższych miejsc w piekle wraz z wszystkimi „siewcami oszczerstw i schizmy^{1 2}'. Stopniowo islam rozwinął się w niezależny i odrębny system wiary. Ka'ba i Qurajszyci byli zdecydowanymi przedstawicielami tej nowej orientacji.

Mówiąc o podstawowych zasadach swej religii muzułmańscy teologowie rozróżniają wśród nich: iman (wierzenie religijne), 'ibadat (praktyki, akty kultu, obowiązki religijne) i ihsan (czynienie dobra), a wszystko to jest objęte terminem din (religia)¹ „Zaprawdę religią [din] z Bogiem jest islam"².

DOGMATY I WIERZENIA

Iman wymaga wiary w Boga i jego aniołów, w jego „księgi" i w jego posłańców oraz w dzień ostateczny. Pierwszym i największym dogmatem jest: la Uaha illa-l-Ldh -— nie ma Boga prócz Allacha. W imanie pojęcie Boga stoi najwyżej. Faktycznie ponad 90 procent teologii muzułmańskiej ]|do ty czy Allacha. Jest on jedynym, prawdziwym Bogiem. Wyznanie jego jedyności znajduje swój znamienny wyraz w surze 112. Bóg jest najwyższą rzeczywistością, istnieje przede wszystkim stwórca (sury 16,3—17; 2,27—28) wszechwiedzący, wszechmocny (13,9—17; 6,59—62; 2,100—101; 3,25—27) i istnieje sam przez się (2,256; 3,1). Ma on 99 wspaniałych imion (al-asma’ al-husna^s, sura 7,179) i taką samą liczbę przymiotów. Pełen różaniec muzułmański ma 99 paciorków,

111

1

¹ Por. aS-Saferastani, al-Milal w-al-Nihal, wyd. Cnreton, London 1842— 1846, 8. 27.

*    Koran 3, 17.

2

   Al-ćazzali, al-Maąsad dl-Asna, -wyd. 3, Cairo 1324, 8. 12 nn.; al-Bagawi, Maęabih, t. I, s. 96 n.