• I'lvl«i'h .................. li II Si.-Mlirm reki UHM). nid/.iiu iiiiit«*i iiily
i. • • • I ą . i iIimi i m 1111 /. t \. ren lizucji innej joHzrzł* strategii oświaty I-*.....Iv• I* •» M*łnn«i\v i< m tinok* /lałcenia.
Samokształcenie jest to sposób osiągania wykształcenia poprzez działalność, której cele, treści, warunki i środki ustala sam podmiot. W pełni (Miprawnym procesie samokształcenia występują więc wszystkie te same plcmonty, co w procesie nauczania i uczenia się bezpośredniego, łącznie zabiegami kontroli, oceny i ewentualnej korekty występującymi tu jako unokontrola, samoocena i autokorekta. Samokształcenie może być realizowano jako w pełni autonomiczne, planowane, przeprowadzane i ocenia-iii całkowicie samodzielnie przez uczący się podmiot, może też być, i tak |Hłl w praktyce najczęściej, częściowo wspomagane i kierowane z zew-u.\li /. W tym drugim przypadku mamy do czynienia z tzw. samokształceniem kierowanym, które polega na indywidualnym przyswajaniu wiedzy, umiejętności i nawyków czy też urabianiu cech charakteru, realizowali iii także głównie własnym wysiłkiem osoby uczącej się, lecz również ipomaganym częściowo, bezpośrednio bądź pośrednio, przez inną osobę, kinipi kierownictwu osoba kształcąca się poddała się dobrowolnie. Elementy samokształcenia kierowanego pojawiają się nawet w strategii kla-wn-lekcyjnej, w fazie nauki domowej ucznia, występują także w wielu mnych strategiach kształcenia, np. w kształceniu korespondencyjnym, v poprzez środki masowego przekazu.
W mniejszym lub większym stopniu do strategii samokształceniowej u ) M, z różnych przyczyn, bardzo wiele osób, a zadaniem systemu oświa-i , dorosłych jest ułatwiać zainteresowanym zdobywanie wiedzy tą drogą pnprzez inicjowanie edycji odpowiednich materiałów drukowanych, prze-de wszystkim dobrze przystosowanych do samokształcenia podręczników, i także różnego rodzaju materiałów audiowizualnych, spośród których . szczególności w ostatnich latach najpopularniejsze są kasety magneto-Iminwe, kasety wideo i dyskietki z edukacyjnymi programami kompute-lowymi, kompletowane niekiedy w swoiste pakiety multimedialne.
o powodzeniu działań samokształceniowych podmiotu decydują prze-I. wszystkim dwa czynniki: stopień motywacji tego podmiotu do opanowania określonej wiedzy oraz stopień znajomości określonych technik uiiokształceniowych, a także i własnych predyspozycji w tym względzie, /.lulaniem oświaty dorosłych w tej mierze, ale również i szkolnych syste-iniw kształcenia dzieci i młodzieży, jest wyposażenie przyszłych podmio-"w samokształceniowych w taką właśnie samowiedzę i w takie właśnie
umiejętności / logo jednak zadania lak ośwlul « dnu.. I.L i «I . <y l> ih szkolno wywiązują su;, jak dotąd, kiepsko.
Strategia samokształcenia jest to właściwy zbim ImhI •• wielu ImmI.m różnych strategii, którymi posługują się ludzie dnnudi podepnuiąi dżuda nia samokształceniowe. Zbiór tak bogaty, jak bardzo bogata jest osobowość człowieka, style uczenia się różnych ludzi, a także jak różne są źródła pozyskiwania wiedzy i motywy samokształcenia. Jest to więc właściwie nie tyle strategia ile cały proces samokształcenia, z całym bogactwem możliwości jego celów, dróg realizacji i przebiegu. Samokształcenie jest częścią autoedukacji, o której szeroko traktuje inna część tej pracy.
Zasadniczą formą organizacyjną występującą w tej strategii jest koło lub zespół. Uczestników koła czy zespołu łączy jakiś wspólny cel oświatowo-wychowawczy lub cel społeczny. Cel ten jest realizowany poprzez studiowanie lub kształcenie się lub przez inną czynność, wymagającą od uczestników grupy wspólnej pracy umysłowej. Grupa taka powstaje dla realizowania tego wspólnego celu, uznanego przez wszystkie osoby, które zakładają koło lub do niego wstępują. Członkowie grupy stykają się z sobą bezpośrednio a nie na drodze korespondencyjnej czy innej; grupa jest więc liczebnie ograniczona. Członkowie grupy dobierają się świadomie i indywidualnie pod kątem widzenia uznanego celu, a nie pochodzą z mniej lub bardziej przypadkowego zapisu. Grupa taka w zasadzie opiera swoją działalność na aktywności wszystkich jej członków; w zasadzie koło oświatowe nie uznaje członków biernych. Wreszcie koło oświatowe jest grupą zorganizowaną, a więc posiada wybranego przez siebie przewodniczącego lub osobę czuwającą nad regularnością prac, wspierający go, wybrany również w podobny sposób, zespół (zarząd, aktyw, prezydium), a także plan i podział pracy. Potwierdzeniem przynależności do konkretnego kola bywa często specjalna legitymacja, a jej uzyskanie wymaga niekiedy od przyszłego członka wykazania się znajomością wcześniej ustalonej wiedzy. Często też członkowie koła opłacają okresowe składki pieniężne.
Koła oświatowe mogą różnić się pomiędzy sobą ze względu na treść lub metodę pracy.
Ze względu na treść mogą to być np. koła literackie, historyczne, geograficzne, przyrodnicze, astronomiczne, ale również np. myśliwskie, wędkarskie, filatelistyczne, miłośników starej broni, Miłośników Miasta Poznania i inne. Liczba możliwości w tym zakresie jest bardzo duża.