»1*1 vI*•* h I.....c .1 i * li ' h .*•lomuMiuuki lWM). Togo mil. igi innia*rmly
In vi I •• • • 111 • i il *• |h< «11 a /. i \. milizncji innej jeszcze strategu oświaty
•Im \ • li ii mi n im w li n • »11 n iK • /.I :i lec *i i in.
Samokształcenie jest to sposób osiągania wykształcenia poprzez działalność, której cele, treści, warunki i środki ustala sam podmiot. W pełni |in|>i .'iwnym procesie samokształcenia występują więc wszystkie te same i' li * 11 u * u ty, co w procesie nauczania i uczenia się bezpośredniego, łącznie /.ubiegami kontroli, oceny i ewentualnej korekty występującymi tu jako unokontrola, samoocena i autokorekta. Samokształcenie może być realizowane jako w pełni autonomiczne, planowane, przeprowadzane i oceniali. całkowicie samodzielnie przez uczący się podmiot, może też być, i tak i« i w praktyce najczęściej, częściowo wspomagane i kierowane z zewnątrz. W tym drugim przypadku mamy do czynienia z tzw. samokształceniem kierowanym, które polega na indywidualnym przyswajaniu wiedzy, umiejętności i nawyków czy też urabianiu cech charakteru, realizowaniu także głównie własnym wysiłkiem osoby uczącej się, lecz również wspomaganym częściowo, bezpośrednio bądź pośrednio, przez inną osobę, kim ej kierownictwu osoba kształcąca się poddała się dobrowolnie. Elementy samokształcenia kierowanego pojawiają się nawet w strategii kla-. iw o-lekcyjnej, w fazie nauki domowej ucznia, występują także w wielu innych strategiach kształcenia, np. w kształceniu korespondencyjnym, v poprzez środki masowego przekazu.
W mniejszym lub większym stopniu do strategii samokształceniowej u i;.i, z różnych przyczyn, bardzo wiele osób, a zadaniem systemu oświa-iv dorosłych jest ułatwiać zainteresowanym zdobywanie wiedzy tą drogą poprzez inicjowanie edycji odpowiednich materiałów drukowanych, przede wszystkim dobrze przystosowanych do samokształcenia podręczników, .1 także różnego rodzaju materiałów audiowizualnych, spośród których w szczególności w ostatnich latach najpopularniejsze są kasety magneto-loiinwe, kasety wideo i dyskietki z edukacyjnymi programami kompute-iowymi, kompletowane niekiedy w swoiste pakiety multimedialne.
O powodzeniu działań samokształceniowych podmiotu decydują przede wszystkim dwa czynniki: stopień motywacji tego podmiotu do opano-.mia określonej wiedzy oraz stopień znajomości określonych technik uiiokszt ałceniowych, a także i własnych predyspozycji w tym względzie, /.udaniem oświaty dorosłych w tej mierze, ale również i szkolnych syste-11 hi w kształcenia dzieci i młodzieży, jest wyposażenie przyszłych podmio-luw samokształceniowych w taką właśnie samowiedzę i w takie właśnie
umiejętności / togo jednak zadania tnk ońwiala ...... l.. i. i«l i • v li m
H'/. ko Ino wywiązują hu;, jak dotąd, kiepsko.
Strategia samokształcenia jest to właściwy zlani lmnl/n \ueln ImmI/o różnych strategii, którymi posługują się ludzie* donr.li podrinmi u d/,uda nia samokształceniowe. Zbiór tak bogaty, jak bardzo bogata jest osobo wość człowieka, style uczenia się różnych ludzi, a także jak różne są źródła pozyskiwania wiedzy i motywy samokształcenia. Jest to więc właściwie nie tyle strategia ile cały proces samokształcenia, z całym bogactwem możliwości jego celów, dróg realizacji i przebiegu. Samokształcenie jest częścią autoedukacji, o której szeroko traktuje inna część tej pracy.
Zasadniczą formą organizacyjną występującą w tej strategii jest koło lub zespół. Uczestników koła czy zespołu łączy jakiś wspólny cel oświatowo-wychowawczy lub cel społeczny. Cel ten jest realizowany poprzez studiowanie lub kształcenie się lub przez inną czynność, wymagającą od uczestników grupy wspólnej pracy umysłowej. Grupa taka powstaje dla realizowania tego wspólnego celu, uznanego przez wszystkie osoby, które zakładają koło lub do niego wstępują. Członkowie grupy stykają się z sobą bezpośrednio a nie na drodze korespondencyjnej czy innej; grupa jest więc liczebnie ograniczona. Członkowie grupy dobierają się świadomie i indywidualnie pod kątem widzenia uznanego celu, a nie pochodzą z mniej lub bardziej przypadkowego zapisu. Grupa taka w zasadzie opiera swoją działalność na aktywności wszystkich jej członków; w zasadzie koło oświatowe nie uznaje członków biernych. Wreszcie koło oświatowe jest grupą zorganizowaną, a więc posiada wybranego przez siebie przewodniczącego lub osobę czuwającą nad regularnością prac, wspierający go, wybrany również w podobny sposób, zespół (zarząd, aktyw, prezydium), a także plan i podział pracy. Potwierdzeniem przynależności do konkretnego koła bywa często specjalna legitymacja, a jej uzyskanie wymaga niekiedy od przyszłego członka wykazania się znajomością wcześniej ustalonej wiedzy. Często też członkowie koła opłacają okresowe składki pieniężne.
Koła oświatowe mogą różnić się pomiędzy sobą ze względu na treść lub metodę pracy.
Ze względu na treść mogą to być np. koła literackie, historyczne, geograficzne, przyrodnicze, astronomiczne, ale również np. myśliwskie, wędkarskie, filatelistyczne, miłośników starej broni, Miłośników Miasta Poznania i inne. Liczba możliwości w tym zakresie jest bardzo duża.