14157 skanuj0039 (54)

występowało ponadnormatywne stężenie pyłu, dwutlenku siarki, tlenków azo- M tu, tlenki węgla, formaldehydu, ołowiu i fluoru.

Nie tylko substancje toksyczne, ale już niedobór tlenu w powietrzu odbija | się negatywnie na funkcjonowaniu ustroju. Brak świeżego powietrza prowadzi II do deficytu tlenowego w organizmie, uznawanego przez fizjologów za główk i® nego sprawcę zmęczenia i znużenia. Niedostateczna ilość tlenu we krwi źle j | działa na centralny układ nerwowy. Zmniejszenie jego stężenia w powietrzu 11 już o 1% powoduje spadek wydajności pracy umysłowej. Niedotlenienie J \ ustroju jest elementarną przyczyną słabszego działania serca, apatii, senności, 11 niechęci do myślenia, a także bólu gtowy i stanów bliskich omdlenia.

Trudności współżycia to jeszcze jedna przyczyna napięć nerwowych we ] współczesnych społeczeństwach. Zbyt mato jest życzliwości, uprzejmości | i szczerości w pracy, w sklepach, w środkach komunikacji publicznej, na | ulicy, w blokach mieszkaniowych. Trudnościom współżycia towarzyszą j w licznych przypadkach stany zgryzot i niepokoju, naciski psychiczne z jednej j strony i reakcje frustracyjne z drugiej, wyrażające się bądź w postaci wybu- j chów niepohamowanego gniewu, bądź w postaci apatii.

3. ODPOCZYNEK NOCNY I DZIENNY

i

i

Na wstępie stwierdziliśmy, że sensem odpoczynku jest odreagowanie zmę- 1 czenia i znużenia. Po wyjaśnieniu tych negatywnych dla zdrowia stanów 1 ustroju i przyczyn ich powstawania można- dodać, że celem odpoczynku jest I odzyskanie sił fizycznych i równowagi psychicznej, nabranie chęci do pracy j i wszelkiej aktywności. Cel ten osiąga się poprzez sen nocny i odpoczywanie 1 dzienne.

Sen nocny jest podstawą odpoczynku. Gruntownie odpocząć można ] oczywiście podczas głębokiego, spokojnego i dostatecznie długiego snu. Naj- I częścią zaleca się podział czasu dobowego na trzy części. Osiem godzin ] pracy, osiem aktywności pozazawodowej wraz z odpoczynkiem dziennym 1 i osiem snu. Wiele łudzi aktywnych zawodowo ze względu na przeciążenie 1 obowiązkami i brakiem czasu nie stosuje się do tego podziału i systematycz- 1 nie nie dosypią - śpi poniżej siedmiu godzin na dobę, natomiast potowa 1 łudzi powyżej dwudziestego roku życia nie sypia dobrze, nie tylko z braku 1 czasu na wystarczający sen, lecz także ze względu na napięcie nerwowe. Są też liczne grupy zawodowe, które nie stosują się do powyższego trójpodziału l ?że względu na specyfikę swego zawodu. Wiek dwudziesty nazywano wiekiem 7 bezsenności, którą do dziś postrzega się jako poważny problem społeczny. ;Sego rozwiązanie to tiegle aktualne wyzwanie dla specjalistów z różnych dziedzin nauk (medycznych, technicznych i społecznych). Szersze omówienie -4ego _prpblemu wykracza poza ramy niniejszej pracy, bowiem w budżecie dobowym czas przeznaczany na sen nocny nie należy oczywiście do czasu §jwblnego.

Odpoczynek dzienny sprowadza się w istocie do spędzania czasu §fy spokoju w jego różnorodnych postaciach. Spokój to odizolowanie od wszelkich hałasów, zgiełku maszyn, ruchu ulicznego, tłoku w środkach komu-Jhikaęji, gwarnych rozmów, a nawet obecności innych ludzi, spędzanie czasu Iwisamotności lub w gronie bliskich, przyjaznych osób i takie warunki, że nikt . lego spokoju nie zakłóci. Spokój to jednocześnie poczucie bezpieczeństwa -•pewność, iż nie spotka nas nagłe coś przykrego. Potrzeba pełnego odpoczynku słusznie kojarzy się często z potrzebą nie myślenia o niczym i nic nie |robienia. Nie myśleć o niczym oznacza znajdować się jakby w półśnie, irnarzyć i pozwolić myślom błąkać się dowolnie po obszarach sensu i bezsen-_; su. Można przy tym leżeć, wygodnie siedzieć, spacerować, zachowywać irrulęzenie, poczytać to co jest pod ręką i na co ma się chęć łub też leniwie porozmawiać. Tak rozumiany odpoczynek, jako pełne odprężenie, jeszcze „kilkadziesiąt lat temu uważany był za naganną bezczynność, karygodne leni-■ stwo, stratę czasu i nie był akceptowany społecznie. Obecnie jest w świetle - higieny psychicznej czymś w rodzaju zabiegu leczniczego, spełniającego ważną funkcję zdrowotną.

4. WARUNKI DOBREGO ODPOCZYNKU

Warunki dobrego odpoczynku to życzliwość otoczenia, bezpieczeństwo socjalne i satysfakcja z dobrze wykonanej pracy. Najważniejsze jednak są spokój i cisza. Spokój, dszę, a również samotność i kontemplację najlepiej można przeżywać w czterech ścianach własnego pokoju lub w kontakcie z przyrodą. Warunki te przedstawiono w tabeli 15.

37