16882 Image92 (5)

■ Szkoła Konstruktorów

rozsądnej cenie. Dlatego powstał układ UPS a o mocy 400W, który jest w stanie zasilić dwa komputery z panelami LCD. Model tego nie codziennego UPS-a o napięciu wyjściowym stałym (DC) jest pokazany na fotografii 12.

Kalał Kuchta ze Skrzyszowa przysłał mailem opis zaawansowanego ściemniacza żarówki. Projekt zapowiada się interesująco, niestety obiecany model nie dotarł do mnie do chwili oddania materiałów do druku.

Podsumowa n ie

Jestem niezmiernie zadowolony 7 obfitych wyników' zadania 115. Cieszę się, że znaczną część mogę skierować do publikacji. Jeśli chodzi o układy omówione w niniejszym artykule, niech się staną inspiracją do własnych opracowań i modyfikacji.

Nagrody otrzymują: Michał Gołaszewski i Szymon Janek Po sprawdzeniu 1 publikacji prac, nagrody w postaci honorariów autorskich

otrzymają także: Witold Kardyś, Marcin Kopa, Paweł Karcz, Jakub Borzdyński, Filip Rus i Wojciech Macek. Upominki dostaną Przemysław Szpiler, Marcin tyrakow-ski, Jakub Zając, Tomasz Albrecht, Jarosław Tarnawa i Tomasz Drzymała.

Pozdrawiam wszystkich sympatyków Szkoły i zachęcam do nadsyłania prac w terminie.

Wasz Instruktor Piotr Górecki

@D UJ ijJ] y    - Szkota Konstruktorów

Co tu nie gra?

W F.dW 9/2005 przedstawiony był schemat układu sterownika pieca miałowego, nadesłany jako rozwiązanie wcześniejszego zadania Szkoły przez 19-letr.iego uczestnika. Według opisu (. . .) układ zaczyna działać po naciśnięciu przycisku SI. (...) Bramki NA ND z term istotami tworzci dwa oddzielne termostaty (...) Jeden (z termistorem RIS) steruje pracą wentylatora (...) Drugi termostat (z termistorem RI4) powinien być ustawiony, żeby zadziałał przy temperaturze około Q(PC. Wtedy stan wysoki z wyjścia 10 bramki IC°C zostanie podany na bramkę ICIA i będzie pełnił w układzie funkcję Reset. (...)

Zadanie okazało się trudne, ponieważ część uczestników po prostu nie dopatrzyła się błędów Rzeczywiście z teoretycznego punktu widzenia w układzie nie ma błędów i powinien on prawidłowo pracować. Dwie osoby odnotowały brak jakichkolwiek obwodów zasilania rezerwowego. Wprawdzie po zaniku napięcia sieci zapewne zatrzymają się i wentylator, i pompka obiegowa, jednak rzeczywiście dobrze byłoby dodać obwody sygnalizujące, że zanikło napięcie sieci, żeby użytkownik miał świadomość sytuacji. Byłoby to bardzo istotne, gdyby po zaniku napięcia sieci piec mógł się rozgrzać pomimo braku nadmuchu mechanicznego (ale to zależy od konstrukcji pieca, wentylatorów i zabezpieczeń). Wtedy zasilany bateryjnie sterownik powinien np. włączyć brzęczyk ostrzegawczy, że piec się rozpala, a pompka obiegowa stoi.

I oto dochodzimy do głównego błędu omawianego układu. Według przedstawionego opisu, naciśnięcie SI ustawia główny prze-rzutnik RS (IC1D, ICIA), zostaje włączony system i zaczynają pracować pompa i wentylator. Natomiast gdy nastąpi zwiększenie temperatury czujnika RI4 powyżej 90 stopni, wtedy stan wysoki z wyjściu 10 bramki IO C zostanie podany na bramkę ICI A i będzie pełnił w układzie funkcję Reset. I to jest właśnie niedopuszczalny błąd. Mianowicie w systemie z nadmiernie rozgrzewającym się piecem, nad którym być może utracono kontrolę, zostaje wyłączony nie tylko wentylator nadmuchu (prawidłowo), ale też pompa obiegowa, a użytkownik nic o tym nie wie! Błąd jest więc podwójny - po takim awaryjnym wzroście temperatury pompa ubiegowa powinna pracować, jeśli to możliwe - z jak największą mocą, żeby chłodzić piec, a użytkownik powinien zostać zaalarmowany dźwiękiem brzęczyka, ze temperatura przekroczyła 90 stopni i grozi zagotowaniem wody. Wyłączenie wszystkiego, w tym pompy spowoduje, że grzejniki będą chłodne, a woda w piecu może się szybciutko zagotować bez wiedzy użytkownika.

Układ należałoby więc zmodyfikować oraz dodać sygnalizator akustyczny. W takim poprawionym systemie warto byłoby też dodać obwód zasilania rezerwowego, żeby kontrolować temperaturę, wody w kotle (piecu) także pu zaniku napięcia sieci.

Drobne upominki za rozwiązanie zadania Co tu nie grat* 115 otrzymują: Marcin Olszewski - Turów. Radosław Miętus

-    Lipno i dla zachęty Mateusz Święcki

-    Warszawa.

klasa II

Zadanie 120

Na rysunku B pokazany jest interesujący schemat. Już dawno temu przysłał go jeden z „mniej młodych” Czytelników EdW. Proponuje on zamianę przehiegu sieci energetycznej 50Hz na przebieg zmienny o częstotliwości 100Hz. Najmłodsi Czytelnicy być może w ogóle nie widzą sensu takiej zmiany. Tymczasem zwiększenie częstotliwości pozwala na zmniejszenie rozmiarów rdzenia transformatora. Nieprzypadkowo w instalacjach lotniczych od dawna wykorzystywano przebieg zmienny 400Hz Proponowany sposób ma zwiększyć częstotliwość tylko do lOOlIz, ale według Autora i to w niektórych przypadkach okaże się korzystne. Przebieg o częstotliwości 50Hz jest prostowany dwupołówkowo za pomocą mostka M l, co daje przebieg pulsujący o częstotliwości 100Hz. Składowa zmienna tego przebiegu tętniącego przepływa przez kondensator Cl i przez uzwojenie transformatora Tr2. Kondensator C2 poprawia kształt przebiegu i na wyjściu występuje niemal czysta sinusoida o częstotliwości lOOIIz.

Jak zwykle pytanie brzmi:

Co tu nie gra?

Czy jakiś błąd tkwi w zaproponowanym układzie? A może układ jest prawidłowy, tylko takie rozwiązanie nie ma żadnego sensu praktycznego? A może idea jest prawidłowa, lecz straty w obydwu transformatorach i mostku be.dą większe niż osiągnięte korzyści?

Bardzo proszę o możliwie krótkie odpowiedzi. Kartki, listy i e-mailc oznaczcie dopiskiem !\ieGral20 i nadeślijcie w terminie 45 dni od ukazania się tego numeru EdW. Autorzy najlepszych odpowiedzi otrzymają upominki.

Piotr Górecki

38 Luty2006 Elektronika dla Wszystkich