20332 Obraz (1507)

142 Omni |)lyimosii pi/rihlęliluiNlwn 1

Z zerowym kapitałem obrotowym mamy do czynienia wówczas, gdy aktywa obrotowe są w całości finansowane zobowiązaniami bieżącymi, (idy zaś zobowiążą nia bieżące w części finansują aktywa trwałe — kapitał obrotowy jest ujemny.

inaczej do istoty kapitału obrotowego można podejść od strony źródeł finansowania majątku. W podejściu kapitałowym definiuje się kapitał obrotowy jako różnicę między kapitałem stałym (sumą kapitałów własnych i zobowiązań długoter minowych) a aktywami trwałymi.

Niezależnie od sposobu podejścia pomiar płynności przedsiębiorstwa na podstawie kapitału obrotowego ma charakter statyczny.

Poziom kapitału obrotowego w przedsiębiorstwie jest zdeterminowany z jednej strony specyficznymi dla danej branży długościami cykli eksploatacyjnych, z drugiej zaś — stosowaną polityką w zakresie zarządzania płynnością finansową. Zwiększanie kapitału obrotowego przyczynia się do zwiększania płynności firmy, ale jednocześnie może spowodować obniżenie jej rentowności. Dlatego też zarządzanie kapitałem obrotowym stanowi istotną część zarządzania finansami w przedsiębiorstwie i jest realizowane przede wszystkim poprzez zarządzanie zapasami i należnościami.

4.3. Wykorzystanie wskaźników branżowych jako podstawy odniesienia w ocenie płynności finansowej

W toku działalności przedsiębiorstwa nie wszystkie elementy aktywów obrotowych można utrzymać na względnie stałym, przewidywalnym poziomie. Pewna wielkość zapasów, ustalona jako niezbędna do zapewnienia ciągłości produkcji lub sprzedaży, może okresowo wymagać powiększenia na skutek cyklicznej lub sezonowej zmiany poziomu aktywności przedsiębiorstwa. Wzrost aktywności może z kolei się wiązać z podwyższeniem stanu należności ponad stały poziom, wynikający ze stosowanej polityki kredytowania odbiorców. Podobna sytuacja występuje po stronie pasywów: część zobowiązań charakteryzuje się względną stabilnością, część — tymczasowością, wprowadzając dodatkowe elementy ryzyka w finansowanie działalności jednostki gospodarczej. Dla zmniejszenia tego ryzyka konieczne jest utrzymywanie zabezpieczenia w postaci kapitałów stałych.

Zasadniczym powodem istnienia w przedsiębiorstwie kapitału obrotowego jest rozbieżność między cyklem eksploatacyjnym a cyklem finansowym. Można sobie wyobrazić przedsiębiorstwo, które nie ponosi żadnych wydatków do chwili uzyskania środków pieniężnych. W taki sposób mogą działać np. firmy usługowe, pobierające przedpłaty przed rozpoczęciem pracy, lub przedsiębiorstwa handlowe, korzystające z umów komisowych, kiedy to wane przez swoich dostawców. W rzeczywistości duże przedsiębiorstwa i koncerny starają się stosować tzw. koncepcję zerowego kapitału obrotowego. W koncepcji tej zakłada się dążenie do minimalizowania zapasów i należności oraz maksymalizacji zobowiązań. Za jej zaletę uznaje się nie tylko redukcję kosztów kapitału, ale także przyspieszenie cyklu produkcyjnego

w stosunku do konkurencyjnych przedsiębiorstw oraz wzrost rentowności sprzedaży poprzez obniżenie kosztów utrzymania zapasów. Większość przedsiębiorstw jednak mc jest w stanie prowadzić tego rodzaju polityki finansowania aktywów obrotowych dotyczy to głównie przedsiębiorstw o długim cyklu produkcyjnym. W tych przedsiębiorstwach występuje przesunięcie w czasie cyklu finansowego względem wcześniejszego cyklu eksploatacyjnego.

W praktyce przedsiębiorstwa handlowe, charakteryzujące się dużym udziałem aktywów obrotowych (zapasów, a w nich towarów) w majątku całkowitym, cechuje znaczny udział zobowiązań bieżących w pasywach (znaczny poziom zadłużenia I rótkoterminowego). Aby utrzymać poziom wskaźnika szybkiej płynności w grani ruch jedności, wskaźnik bieżącej płynności powinien się kształtować znacznie powyżej dwóch, co oznacza wysoki kapitał obrotowy.

W praktyce polskich spółek giełdowych o profilu produkcyjnym wskaźniki płynności kształtują się bardzo różnorodnie — przykładem są wskaźniki zaprezentowane w tablicy 4.2.

Tablica 4.2

Wskaźniki płynności w wybranych spółkach giełdowych (dane za IV kwartał 2000 r.)

Przemysł / spółka	Wskaźnik bieżącej płynności	Wskaźnik szybkiej płynności	Wskaźnik wypłacalności gotówkowe
Szklarski
„Krosno”	1,8	1,0	0,3
„Irena”	2,4	1.4	0,1
Chemiczny
„Stomil”	1,3	0,8	0,1
„Dębica”	2,7	1,9	0,6
Spożywczy
„Okocim”	7,2	6,4	4,0
„Żywiec”	0,5	0,3	0,0
Odzieżowy
„Wólczanka”	3,2	2,0	0,6
„Próchnik”	0,8	0,5	0.0

Wybrane spółki giełdowe działają w czterech branżach produkcyjnych. Są to: przemysł szklarski, chemiczny, spożywczy i odzieżowy¹. Każdy jest prezentowany przez dwie spółki. Pomiędzy wskaźnikami oceniającymi płynność finansową spółek zachodzą istotne różnice. Dotyczy to przede wszystkim takich spółek, jak: „Okocim" i „Żywiec",„Wólczanka” i „Próchnik",„Stomil” i „Dębica".Pomimo działalności w tej samej branży, między wskaźnikami płynności I, II i III poziomu nie występują żadne podobieństwa. Różnice we wskaźnikach płynności są wynikiem odmiennej polityki finansowej, sytuacji rynkowej, stylów zarządzania itp.

1

Wskaźniki podano za: „Biuletyn Informacyjny”, IV kwartał 2000 r., Centralny Dom Maklerski, PBKAO Warszawa 2001.