21783 IMG)06 (4)

pojedynczy guzek

Ryt 20.11. Cechy kliniczne mastopatii

zmiany torbielowate

bolesność sutka związana z cyklem miesiączkowym

wydzielina z brodawki: surowicza lub zielonkawa bez krwistego podbarwienia

Z wyjątkiem typowego połogowego zapalenia sutka poddającego się standardowemu leczeniu, w każdym przypadku konieczne jest badanie cytologiczne lub histologiczne materiału pobranego z podejrzanego ogniska (także w czasie nacięcia „ropnia”).

Rak zapalny sutka może występować u młodych kobiet, także ciężarnych, i nie różnić się w badaniach obrazowych od banalnego zapalenia sutka.

Nawet w czasie nacięcia ropnia należy pobrać wycinek do badania histologicznego.

20.8.

ZWYRODNIENIE WŁÓKNISTO-TORBIELOWATE SUTKA

Zwyrodnienie włóknisto-torbielowate sutka (mastopathia, mastopathia fibroso-cystica) jest najczęściej spotykanym procesem patologicznym sutka, polegającym na rozroście tkanki łącznej podścieliska gruczołu i nadmiernej proliferacji komórek nabłonka pęcherzyków. Może on dotyczyć tylko fragmentu sutka lub mieć charakter rozlany, zwykle obustronny. Zmiany pojawiają się w okresie rozrodczym. W niektórych nowych podręcznikach nie wyróżnia się zwyrodnienia włóknisto-torbielowatego sutka jako osobnej jednostki klinicznej, gdyż składa się na nie wiele podjed-nostek patologicznych nadal dyskutowanych przez klinicystów i patologów. Wydaje się jednak, że termin ten ma dla chirurga praktyczną wartość ze względu na wspólne cechy kliniczne oraz postępowanie. Kobiety ze zmianami masto-patycznymi stanowią najliczniejszą grupę pacjentek trafiających do lekarzy zajmujących się chorobami sutka. Obraz kliniczny zmian mastopatycznych przedstawiono na rycinie 20.11,

Bolesność sutka, wyczuwalne stwardnienie, uczucie ciężkości i napięcia sutka podaje w wywiadzie 45-85% kobiet ze zmianami mastopatycznymi. U młodych kobiet (średnia wieku: 34 lata) dolegliwości mają związek z II połową cyklu miesięcznego, ^lA kobiet (średnia wieku: 43 lata) nie podaje związku z miesiączkowaniem. Konieczne jest staranne badanie fizykalne, gdyż badania obrazowe często mają ograniczoną wartość. U młodych kobiet (do 35. rż.) większą wartość diagnostyczną ma USG. Pozwala ona zwykle na odróżnienie zmian torbielowatych od litych (włók-niakogruczolak, masyw mastopatyczny). Mammogramy są zwykle mało czytelne ze względu na dużą komponentę włóknistą lub typ budowy sutka. Mimo że nie mają one wartości diagnostycznej w zwyrodnieniu włóknisto-torbie-lowatym, jednak zawsze powinny być wykonywane (obowiązkowo uzupełniane USG) ze względu na możliwość wykrycia współistniejącego raka, trudnego do wykrycia na podstawie badania fizykalnego.

Postępowanie u zaniepokojonych bólami i guzami w sutkach chorych powinno być zachowawcze. Już samo staranne zbadanie i wyjaśnienie na podstawie badania obrazowego nienowotworowej przyczyny dolegliwości wystarcza w 85% przypadków. Ulgę chorym przynosi często nakłucie i opróżnienie dużych bolesnych torbieli, które mogą po tym zabiegu zarastać (ryc. 20.12). W rzadkich przypadkach dolegliwości, które dezorganizują pracę lub życie domowe, stosuje się leczenie przywracające równowagę hormonalną. Ponieważ najczęściej przyczyny bolesnych guzowatych zmian w sutkach upatruje się w zwiększonej produkcji estrogenów, zmniejszonym wydzielaniu progesteronu lub hi-perprolaktynemii, od ponad 20 lat stosuje się progesteron, bromokryptynę, tamoksyfen i danokrynę.

Sama mastopatia bez zmian proliferacyjnych nic pre-^! dysponuje do powstania raka, ale olecność zmian włóknistych i torbielowatych może utrudniać wykrycie wczesnego RS zarówno za pomocą badania klinicznego, jak i w badaniach obrazowych.