21811 skanuj0051

i i - --- -

Interakcje tematycznie skoncentrowane (TZI)¹

TZI to system dydaktyczny wykorzystywany w pracy grupowej, opracowany przez psychoterapeutkę - Ruth Cohn w USA na bazie pedagogiki Gestalt². W metodzie tej dąży się dp zachowania balansu między potrzebami jednostki, grupy, wymaganiami tematu i otoczenia, co obrazuje poniższy schemat. W tym celu wykorzystuje się różne techniki nauczania i uczenia się.

TZI opiera się na następujących aksjomatach:

1.    aksjomat egzystencjalno-antropologiczny: człowiek jest psychobiologiczną jednością i częścią uniwersum, jest jednostką autonomiczną i interaktywną; autonomia jest tym większa, im większa jest świadomość związków ze wszystkimi i wszystkim;

2.    aksjomat Jilozoficzno-etyczny: respekt należy się wszystkim, co żyje;

3.    aksjomatpragmatyczno-polityczny: podejmowanie decyzji warunkują wewnętrzne i zewnętrzne granice; rozszerzenie tych granic jest możliwe;

Z aksjomatów wyprowadzono dwa postulaty:

1.    każdy jest odpowiedzialny za swoje życie i rozwój;

2.    zakłócenia i przeszkody mają pierwszeństwo.

W kształceniu z zastosowaniem strategii TZI zwraca się uwagę nie tylko na merytoryczne kwestie dotyczące tematu, ale także na ciało, uczucia, procesy grupowe. Celem edukacji w ramach TZI jest indywidualny rozwój w otwartym i przyjaznym środowisku grupy. ^{1 2}

Kinezjologia edukacyjna³

To nowy kierunek wiedzy zajmujący się wykorzystaniem ruchu w procesie szeroko pojętego uczenia się. Bada on zwitki między ruchem ciała, a organizacją i funkcjonowaniem mózgu. W centrum jej zainteresowania znajduje się człowiek, postrzegany jako jedność ciała i umysłu. To holistyczne podejście do człowieka wyraża się także w przekonaniu, że choć istnieje wiele czynników, które mogą zakłócać harmonijny rozwój, to każda jednostka wyposażona jest w wewnętrzne "autolecznicze" siły umożliwiające jej powrót do prawidłowego funkcjonowania (np. łatwego i radosnego uczenia się). Szczególną uwagę zwraca się na płynne ruchy oczu, rąk i ciała oraz ćwiczenia skrzyżne, służące synchronizacji obu półkul mózgowych. W ramach omawianej metody opracowano techniki diagnostyczne służące wykrywaniu blokad występujących podczas uczenia się: określenie dominacji (prawa/lewa półkula, oko, ucho, ręka), analiza postawy ciała, określenie stylu uczenia się (audytywny, wizualny kinestetyczny), badanie przyczyn stresu. Kinezjologia edukacyjna znajduje zastosowanie m.in. w nauczaniu języków obcych, w pracy z dyslektykami. Techniki stosowane w kinezjologii edukacyjnej bazują na prostych ćwiczeniach gimnastycznych, np. skrzyżne podnoszenie ramion i nóg w celu aktywizacji obu półkul mózgowych, koordynacja prawej i lewej strony ciała, rozwój świadomości przestrzennej.

Kreatywne pisanie⁴

Techniki uczenia się, które inspirują i wspierają edukację poprzez pisanie tekstów - szczególnie popularne w USA, W. Brytanii, Francji, Niemczech pod postacią grup autorskich, warsztatów i kursów pisania, są wykorzystywane także w nauce języków obcych. W rozwoju umiejętności kreatywnego pisania tekstów stosuje się następujące techniki:

•    free-writing: szybkie notowanie pierwszych skojarzeń dotyczących tematu,

•    clustering: budowane zdań i opowiadań ze skojarzeń związanych z wybranym słowem,

•    mind-mapping: wizualizacja schematów myślowych,

•    drabina pojąć’, uporządkowanie pojęć na określony temat od najbardziej abstrakcyjnych do najbardziej konkretnych,

•    lista pytań: zapisanie wszystkich pytań, które dotyczą wybranego tematu,

•    5 odpowiedzi: krótkie odpowiedzi na następujące pytana: co? kto? gdzie? kiedy? jak?,

•    schematy/wykresy: graficzne przedstawienie tematu.

127

1

   Więcej na ten temat w: R. Góralska, H. Solarczyk, Seminarium melodyczne. Metoda TZI w kierowaniu grupą, w: Edukacja Dorosłych, 1997,3; J. Krasińska, Sprawozdanie z warsztatów metodycznych, w: Edukacja Dorosłych, 1999,2; A. Kobus, T. Wojtczak, TZI-metoda żywego uczenia się, w: Edukacja Dorosłych, 2000,2.

2

   B. Śliwerski, Współczesne teorie i nurty wychowania, Kraków 2004, s. 155.

3

   Więcej na ten temat na www.kinezjologia.scholaris.pl (data dostępu: 11.08.2008).

4

   Więcej na ten temat w; D. Deraetrio, Autobiografia. Terapeutyczny wymiar pisania o sobie, Kraków 2000; R. Lubas-Bartoszyńska, Pisanie autobiograficzne w kontekstach europejskich, Katowice 2003.