19784 IMGs30

mąpgc Iumi da aaąpna rmbdK^Bycb i ogólnych celów wychowania {octów hetero- i —w In cnych) nfebiejaoiy jednocześnie niepożądanym iMM meczy. Wychowanie w pedagogice specjalnej ma zatem nie tytko —lun tn u. idacyjane. ale onuca profilaktyczne i terapeutyczne. 7JBoBważapqcproces amdodydakiyezny uwzględniam > cele szczegółowe,

1 Isprawea—ańr sur dudy da k tyczne. Stanowi ono podstawą pedago-pczaej katmęm 117: i korriemry. Od celów szczegółowych, czyli zadań tej k—ppm, będąsakzec:

—asEwipoie wtazh—qki pacepcyjnej woh ntore słuchowego;

-    wwp—e wnziiwtMa percepcyjnej analizatora wzrokowego. kineste-yip pi 1 ihntoatyi a także narządu równowagi, zmysłów powonienia ł smaku.

-    ruew ąmm dyspozycji peyrho myt h >pestrze pn» procesów myślenia, pommn wznauTwe:. karett tycznej. dotykowej, uwagi itp.. stanowią one pod* n—(flOMpn^akwcgD; terdotmen osób z uszkodzonym słuchem;

~ ••pnt dyspozycji O podstawowym znaczeniu w kształtowaniu spraw-a®*³ fcyu—J. a wiec przede wszystkim równowagi, sprawności manualnej, miy isks—1 m tf. ogólne? spraw nuao auęinwwo-szkiclctow c:

-• —M^pmaoeya mrciwlydukty c/mi. czyli wyrównywanie w procesie •*■■►•*80 if trudności w gamm iwtafa i jego rozumieniu gne

* MBMrouMne rozwijanie anqęiMMa korzystania z zachowanych Mdht wyhoerystywama óaran wibracyjnych 1 taktyłnych. a takie

^yiMaystywama w celach InpaMcypiycli analizatora wzrokowego

- dązEmg do aperacy-nego poalugrw uu 1 się przyswojonymi pojęciami wpnkryce. itjew w om— 1 — parnie.

• —■—tjroae —cjeznooci odczytywania t ust

—rdodydkhiyearo, czyh popraw lwu

^^Ptp. myłkmu 1 mpamcfyw jcua.

*^7^ Mt me w pełni papnwrue przyswojonych wiadomości*

1 nawyka

BK^ ***• * A ich pośpodmctweni wiedzy o przyrodzie (jq o tohr samym. o zmieniającym się dynamicznie

świecie pracy i kultury, dokonuje się w procesie rozwoju umysłowego, duchowego, moralnego, estetycznego, społecznego, zarówno w toku kształcenia, jak i wychowania nauczającego.

Cele surdowychowawcze uwzględniają także kształtowanie potrzeb i postaw osoby niesłyszącej, dotyczących siebie samego, innych ludzi, moralności, nauki i kultury, przyrody. Zaspokojenie potrzeb osobistych i społecznych oraz ich ukierunkowanie warunkuje przybliżanie się do ideału społeczno-wychowawczego. Według A.H. Maslowa⁴⁰, do potrzeb wyższego rzędu należy m.in. potrzeba samourzeczywistnienia, którą określa on jako pragnienie „stawania się coraz bardziej tym, czym ktoś jest i stania się wszystkim tym, czym człowiek może się stać”⁴ . Wystąpienie tej potrzeby jest uzależnione od uprzedniego zaspokojenia potrzeb fizjologicznych, bezpieczeństwa, przynależności i miłości, szacunku i uznania (prestiżu).

Pragnienie realizowania siebie, „stawania się wszystkim tym, czym stać się można”, jest uwarunkowane stosunkiem do samego siebie, w przypadku osoby upośledzonej — akceptacją samego siebie wraz ze swym kalectwem⁴². Przywiązywanie nadmiernej wagi do swej inności (a także kompensacyjne dążenie do realizowania takich celów, które z powodu kalectwa nie mogą być osiągnięte) nie sprzyja wszechstronnemu rozwojowi osobowości, uniemożliwiając realizację potrzeby samourzeczywistnienia. Na kwestię stosunku do siebie samego w powiązaniu z postawą moralną zwracał już uwagę Arystoteles powiadając: „człowiek bezwartościowy nigdy sam sobie nie jest przyjazny, ponieważ zawsze walczy sam ze sobą' ^J oraz „...jeżeli kocha samego siebie, to jest tylko jeden powód, mianowicie ten, że on sam jest dobry. A człowiek zły jest samolubny*

⁴⁰ H.A. Maslow, Teoria hierarchii potrzeb, [w:] J. Reykowski (wybór i opracowanie), Problemy osobowości i motywacji w psychologii amerykańskiej, KiW, Warszawa 1964.

¹ Tamże, s. 148.

R Miller, Proces wychowania I jego wyniki, PZWS, 1966, s. 24; H. Hanselmann. Einftihrung in die Heilpedagogik, Rotapfel-Verlag, ZUrich und Stuttgart 1962, s. 61; K H o r n c y. Neurotyczna osobowość naszych czasów, PWN, Warszawa 1976, s. 97; B-A. Wright, Psychologiczne aspekty fizycznego inwalidztwa, PWN, Warszawa 1965, t. 58

4J

Arystoteles, Etyka Wielka, [w:] Dzieła wszystkie, L 5, PWN, Warszawa 1996. 44 ¹ 377.

Arystoteles, op cit., s. 380-381.

73