31759 Image85 (2)

■ Elektronika dla nieelektronikówjE^l?

Ewentualne inne dodatkowe szczegóły wykorzystania oscyloskopu to tematy dla zaawansowanych - są one krótko zasygnalizowane w trzeciej części niniejszego artykułu przeznaczonego głównie dla początkujących.

Ryzyko uszkodzenia

Jeśli chodzi o wrażliwość i możliwość uszkodzenia, to oczywiście trzeba unikać wstrząsów i nie dopuścić w żadnym wypadku do upadku oscyloskopu na podłogą. Ale to samo dotyczy wszystkich przyrządów elektronicznych.

Natomiast wbrew pozorom, w typowych zastosowaniach wcale nic tak łatwo uszkodzić oscyloskop pod wzglądem elektrycznym. Zazwyczaj wejścia oscyloskopu są zabezpieczone i nawet na najniższych zakresach pomiarowych nie ulegną uszkodzeniu po podaniu na nie wprost napięcia sieci energetycznej.

Oczywiście należy się co do tego upewnić w dokumentacji danego przyrządu (bywają wyjątki), jednak praktyka pokazuje, że w ogromnej większości przypadków nie trzeba się obwiać uszkodzenia wejść. Na przykład trzy wejścia umieszczone na płycie czołowej oscyloskopu CQ5620 na wszystkich zakresach są odporne na napięcia szczytowe do 300V i nie powinny ulec uszkodzeniu nawet po podaniu na nic napięcia sieci energetycznej 230V. Natomiast sonda z przełącznikiem w pozycji X10 wytrzyma napięcia szczytowe do 600V (skuteczne sinusoidalne do 425V). Zachowując środki ostrożności, można więc z sondą w pozycji X10 mierzyć napięcia nawet ponad 300V, bez obawy uszkodzenia oscyloskopu, a co najwyżej obawiając się w razie nieostrożności porażenia prądem osoby obsługującej.

Jest jeden wyjątek obwody oscyloskopu rzeczywiście mogą łatwo ulec uszkodzeniu przy próbie pomiaru w obwodach wysokiego napięcia (w telewizorach i różnych eksperymentalnych układach wysokiego napięcia). Niestety, uszkodzenia w przypadku pomyłkowego dołączenia do takich obwodów są częste, między innymi dlatego, że wysokie napięcia to nic tylko kwestia wielkości napięcia, ale też fakt, że zwykle są to przebiegi impulsowe o znacznych częstotliwościach. Mając odpo wiednią wiedzę, można przeprowadzać pomiary także w urządzeniach wysokiego napięcia, ale oprócz wymaganej wiedzy technicznej należy zachować wyjątkową ostrożność i staranność, by uniknąć jakichkolwiek pomyłek, groźnych nie tylko dla sprzętu, lecz też dla osoby obsługującej.

Podstawowe parametry Dokładność

Najważniejszy parametr oscyloskopu to pasmo przenoszenia. Każdy prawdziwy oscyloskop ma pasmo rozpoczynające się od zera, czyli może mierzyć także napięcia stałe.

Popularne oscyloskopy, w tym omawiany CQ5620, mają pasmo 0...20MHZ. Profesjonalne oscyloskopy mają pasmo sięgające 1000MHz, a nawet więcej. Czym szersze pasmo, tym krótsze impulsy i wyższe częstotliwości można badać.

Dla hobbysty całkowicie wystarczy oscyloskop o paśmie U...20MHZ, co pozwala z powodzeniem badać wszelkie układy audio oraz rozmaite układy analogowe i cyfrowe, zwłaszcza z układami CMOS 4000.

Warto pamiętać, że częstotliwość 20 MHz to górna częstotliwość graniczna, przy której czułość oscyloskopu zmniejsza się o 3dB, czyli o

30%. Ten oscyloskop może mierzyć też sygnały o większych częstotliwościach niż 20MHz, ale czułość przyrządu będzie mniejsza i wyniki pomiarów są jedynie orientacyjne.

W miarę dokładne pomiary napięć możliwe są tylko dla prądu stałego i dla częstotliwości do około 100kHz. najwyżej 1 MHz. W tym zakresie, gdy potencjometry CHI VAR, CH2VAR skręcone są w prawo do oporu - CAL, dokładność pomiaru sięga w najlepszym przypadku ±3%.

Podobnie dokładność pomiaru czasu sięga ±3%, gdy potencjometr SWP.YAR jest skręcony w prawo do oporu CAL.

Sondy pomiarowe

Z oscyloskopem CQ5620 dostarczone są dwie uniwersalne sondy z przełącznikiem X1 XI0. W pozycji XI gorąca końcówka, czyi; ostrze sondy połączone jest w^rprost z wejściem oscyloskopu. W pozycji X10 pomiar dokonany zostaje poprzez wbudowany w sondę dzielnik napięcia, tłumiący sygnał dziesięciokrotnie. Początkującym wydaje się, że dziesięciokrotne tłumienie sygnału badanego jest szkodliwe i niecelowe. W rzeczywistości jest inaczej

32

Sierpień 2005

Elektronika dla Wszystkich