klocek lub potoczyć piłkę. Do pudełka można coś włożyć, potem wysypać z niego, można je zamknąć, otworzyć. Ile nowych, ciekawych doświadczeń!..^)
Te czynności i zabawy manipulacyjne są ważnym czynnikiem rozwoju umysłowego dziecka. W zabawach tych dziecko kieruje się własnym zainteresowaniem, bez udziału dorosłych. Wychowuje się i uczy samorzutnie i samodzielnie.
Każda zabawa manipulacyjna zaczyna się od spostrzeżenia zmysłowego, po którym następuje przejaw aktywności. Towarzyszy tej aktywności zaciekawienie tym, co dziecko otacza, i uczucie, zadowolenia płynące z pokonywania trudności, zdobywania nowych doświadczeń w toku manipulowania dostępnymi przedmiotami.
Zabawy konstrukcyjne^^
i Istotą zabawy konstrukcyjnej jest tworzenie „dzieła” z dowolnego materiału. W zabawach manipulacyjnych dziecko nie spostrzega jeszcze często własnego wytworu, który może powstać zupełnie przypadkowo, lecz wypróbowuje tylko swe czynności funkcjonalne.
W drugim roku życia dziecko spostrzega własne wytwory i ten moment uświadomienia można nazwać narodzinami zabawy konstrukcyjnej. W trzecim roku życia wszystkie dzieci odkrywają stworzone przez siebie „dzieła”. Z manipulacji, która jest tylko kształtowaniem funkcji, przechodzi dziecko w fazę tworzenia przedmiotów (np. wybuduje dom, wieżę). Fakt taki jest sygnałem, że zabawa przekształciła się w twórcze działanie.
Nie oznacza to, oczywiście, że czynności manipulacyjne znikają z działalności dzieci. Towarzyszą one nadal zabawom konstrukcyjnym, szczególnie dzi»ci młodszych, które często nie doprowadzają do końca swych „dzieł”, a ich projekty ulegają zmianom w toku realizacji. Elementy manipulowania mają miejsce także w zabawach dzieci starszych, przeważnie w powiązaniu z zabawami konstrukcyjnymi lub tematycznymi, gdy dzieci wypróbowują np. przydatność posiadanych przedmiotów (materiałów, przyborów) do zrealizowania projektu zabawy.
Czynnościom konstrukcyjnym towarzyszy uczucie przyjemności, gdyż zaspokajają potrzebę tworzenia, która jest jedną z wielu potrzeb- występujących* tak u ■■'dzieci, jaku .u dorosłych.
Istnieje kilka rodzajów zabaw konstrukcyjnych:
— budownictwo z klocków różnego typu, różnej wielkości i kształtów,
— konstruowanie z zestawów elementów przystosowanych do łączenia,
— budownictwo-z piasku lub śniegu,
— tworzenie i konstruowanie różnych przedmiotów i zabawek do zabaw tematycznych czy inscenizowanych,