37100 IMG64

206 Tadeusz kowzan

aU tassic-halłu pokasuje nie tyle wynik działania; ile sposób i*K,-I-I' Mitsic-hall jest pocą człowieka, ale uwiecznioną i wysubl"^{61 1} M^epeceńswo zostały zaznaczone, ale zarazem wchłonięte *daęk’ - p*se Rofand fiarthes^. Wiele numerów cyrkowych i reww¹{NuN strup: saę, i w każdym razie można zademonstrować bez fabuły (pr^ kówc cskłrstów; kaskaderów żonglerów itd.); to samo dotyczy pokazów*'' jak ni prrrkład ewolucje gimnastyczne. Do tejże kategorii należą takie cieni i niektóre projekcje abstrakcyjne, jak również większo^ asyaną (ponieważ mch czy rotwój me implikuje fabuły). Pódobnij ^<2Hl wa i pewnymi zgredami irtystycmyiru związanymi z ekspresją ciala ^ ⁱfr nieć, akrobacja), gttie następstwo mchów i gestów nie musi tworryć r rH ^ zukry bowiem toieszaż dwóch różnych rzeczy: fakt, że pewien spektaU^j^ kweneya ruchów, moce być przeihiuotem (psu, nie jest równoznaczny i    1

6bo& Opis taki - a poecie: wsystkb daje się opisać - byłby fabułą podczas gdy tabub w naszym rozumieniu jest zjawiskiem wewnętrznym, załosona i usokjna. twocy prasmiejąq osnowę spektaklu, stanowi je*, zację tematyczną    ,

Dowyoągśęcaogólniejszegowniosto z trzech wyżej proponowali,

fikacji, spribąemy stwocyć system mieszany; biorący pod uwagę trzy krytej tobola, efesfek i słowa Stosując je łącznie, otrzymamy ostem

1. Widowiska (tm-ptoduktysauln widowiskowy), w których obecnemL stkse trzr elementy (np. teatr dramatyczny opera, recytacja, nabożeństwo) '

1 Vkkwisb z ttidą i dowiekiein, nie operujące jednak mową fbakt, ^

sawna, ikn naemy bwwód).

J. Widowida: bbtdą i słowem, ale bez człowieka (film animowany ^ jekqa padmne ksiibck pastaa, .son et lumiżre*).

4.    Włiwsh z ssą odko otulą (teatr ciem, film animowany lub intuf

jekja - be: ofcnza cziowieb i bez słów, automaty o kształtach nieantiopomt.

tkzaycb. aefafee spektakle fwotwhnime).

5.    IsfcwsbzckjwwbiEii słowem, bez fabuły (niektóre obrzędy tecya cp tekstu hHahfemtgo pk np. mektóre wiersze futurystów). ;

& Widowiska z drólfem be dwóch pozostałych elementów (popa p* eshczs, pokaz sdy U) sęcmosa, niektóre tańce, niektóre koncerty).

T. Tzkwaka st dowca, be obuły i bez człowieka (projekcje abstrakcie : asnnwaraea teksta beóbwhmego).

Wafewsc. w cancfcaetEa snż obuły ani człowieka, ani stówa (większa pojdz? śńedoycfekaoandid kinetycznych, wodotrysków; sztucznych opi).

lideca w powyższą kbsytikaqi to, że począwszy od punktu 5 coraz nadawą wttać ętaia widowwkuwt, kióre odpowiadałyby danym definicjom, as? trofea; o pokłady ne bwdtące wątpliwości. Stąd ciągłe zastrzeżenia: niektóft

~    bśwaifeSaaite)9S7,i. 206-201. CytWKwpatM.J.BkAdiifid^'

wm* a.

^ niektóre tańce, większość projekcji świetlnych. W istocie, cztery ostat-których brak fabuły, reprezentowane są głównie przez gatunki drugi; ^^noaraniczne, słabo rozwinięte, albo przez peryferyjne regiony innych ro-

jka z tego, że fabuła nie będąc kryterium restrykcyjnym i uniwersalnym,

’ wspólnym mianownikiem sztuk widowiskowych, jest wśród kryteriów ^ ^ tlnvch tym, które — wraz z innymi i może lepiej od innych — pomaga okre-f^«"niem«ertOńy obszar działalności artystycznej człowieka. Ona też jest czyn-który poprzez wieki zespala najbardziej antagonistycznych teoretyków —

• ^oHisfca w szerokim znaczeniu, to przynajmniej sztuki dramatycznej.

I r* Mstoteksai rozróżniającego „sześć składników każdej tragedii”, fabuła fas-), czyli układ zdarzeń jest „najważniejszą z tych części składowych”, '^jsi2«ą i Jakby duszą tragedii”²¹. A oto pochwała fabuły sformułowana przez Brechta, który w dwadzieścia trzy wieki później uchodzi za najgroźniej-^ przeciwnika teatru arystotełesowskiego: *)Od fabuły zależy wszystko, jest ona tgpotmicą w przedstawieniu teatralnym. (...) Wielkim dziełem teatru jest fabu-j^cgólna kompozycja wszystkich zjawisk z dziedziny gestu, obejmująca wypowie-Jś iimpalsy^ które teraz mają stanowić rozrywkę publiczności*²*.

.A trzeba dodać, że te środki, którymi tragedia najbardziej wzrusza, miano-naemuany losu (perypetie) i poznania, są składnikami fabuły*. To ostatnie zda-** nie pochodzi od Brechta, lecz od Arystotelesa.

f łłwjkaAnaotefesa, jw;] Trzy poetyki klasyczne, przeł. T Sinico, wyd. 2, Wrodaw 1951, s. 14-15. * toitoigmmdkt teatru, pncL A. Sowiński, „PamiętnikTeatralny” 1955,2.1 (13). s- 58—59.

ffawdrak: JDulog’ 1969, nr U, s. 88-99.