37678 img045 (52)

o

EnUmoebą histolyticdMispąr - pełzak czerwonki ameboza (amebosis)

Morfologia. Pierwotniak ten występuje w dwóch formach rozwojowych. Amebowaty trofozoit o wymiarach 15-30|im, sporadycznie osiągający 60pm, zawiera duże pojedyncze jądro z małym centralnym endosomem, jasną ektoplazmę wyraźnie oddzieloną od ziarnistej endoplazmy, tworzy krótkie, grube nibynóżki, a wakuole pokarmowe często wypełnione są erytrocytami.

Cysta okrągła lub owalna, zwykle 10-20pm. Młoda cysta może zawierać glikogenowe wakuole oraz ciałko chromatoidalne; cysta dojrzała zawiera 4 jądra. Epidemiologia, rozwój i patogeneza. E. histolytica jest kosmopolitycznym, monoksenicznym, groźnym pasożytem człowieka, występującym z większą prewalencją w subtropikach i tropikach. Cysty, wydostające się z kałem żywiciela do środowiska, są wrażliwe na wysychanie, ale zachowują żywotność nawet do 4 tygodni w wilgotnym środowisku. Źródła inwazji stanowią: osoby zarażone, wydalające cysty oraz asymptomatyczni żywiciele, jak również żywność (warzywa) i woda pitna, zanieczyszczone ludzkimi odchodami, zawierającymi cysty E. histolytica. Po ekscystacji w jelicie cienkim człowieka rozwijają się trofozoity zasiedlające jelito grube. Co pewien czas formują się nowe odporne cysty, z których większość jest od razu inwazyjna dla człowieka. Transmisja E. histolytica może mieć charakter bezpośredni: cysty mogą być przeniesione na rękach do ust - droga fekalno-oralną. Pośrednia transmisja odbywa się przez zanieczyszczoną cystami żywność i wodę. Niektóre owady, np. mucha domowa, w której układzie pokarmowym cysty E. histolytica mogą nawet przez kilka dni zachowywać inwazyjność, uczestniczą w dyspersji tego pasożyta jako wektory mechaniczne.

Wyróżnia się asymptomatyczną oraz symptomatyczną amebozę, postać jelitową i postać pozajelitową. Trofozoity E. histolytica zasiedlają ściany jelita grubego, powodując owrzodzenie jelita grubego, ostrą dysenterię amebową z obecnością krwi i śluzu w kale biegunkowym. Jako powikłanie może występować zapalenie wyrostka, krwawienie jelitowe oraz perforacja ściany jelita.

Oprócz amebozy jelitowej może dochodzić do rozsiania inwazji i pozajelitowej lokalizacji ameby, przy czym najczęstsza wówczas jest wątrobowa postać amebozy. Ostre amebowe zapalenie wątroby, ropnie wątroby, hepatomegalia a także ameboza skórna opisywane są jako komplikacje pozajelitowe. Zarażenie może być także rozsiane poprzez układ krążenie do płuc i mózgu.

Wykrywanie. Bezpośrednia identyfikacja trofozoitów i cyst E. histolytica/dispar za pomocą mikroskopowego badania rozmazu kału jest możliwa w ostrej dysenterii; u osób z chroniczną albo asymptomatyczną amebozą w materiale koproskopowym znajduje się zwykle tylko cysty E. histolytica/dispar.

Powinno się je różnicować z komensalicznymi cystami Entamoeba coli oraz lodamoeba biitschlii.

Gatunkowa identyfikacja wykonana w oparciu o bezpośrednie badanie rozmazu kału powinna być potwierdzona w stałym preparacie barwionym.

Rozpoznanie dodatkowo utrudnia fakt występowania niepatogenicznego, mofrologicznie identycznego z E. histolytica gatunku E. dispar. Różnicowanie pomiędzy tymi gatunkami jest możliwe jedynie przy użyciu technik biologii molekularnej.

W pozajelitowej amebozie stosuje się badania radiologiczne, scyntygrafię np. wątroby oraz testy serologiczne.

Zapobieganie. Wysoki poziom higieny socjalnej i osobistej, picie jedynie przegotowanej wody, spożywanie wyłącznie czystej żywności, niedopuszczanie wektorów do miejsc przygotowywania i spożywania posiłków są ważnym postępowaniem zapobiegawczym. Leczenie osób zarażonych jest bardzo ważnym elementem profilaktyki amebozy.

Entjmoebd coli - pełzak okrężnicy '

Ta kosmopolityczna, niepatogeniczna ameba, może występować w jelicie grubym człowieka w dwóch formach rozwojowych: jako jednojądrowy trofozoit o wymiarach 20-30pm lub jako okrągła cysta (15-20pm) z ośmioma jądrami z których każde zawiera ekscentrycznie umieszczone jąderko.

E. coli może rozprzestrzeniać się w środowisku z kałem nosicieli.Transmisja odbywa się drogą oralną, najczęściej poprzez żywność zanieczyszczoną cystan tej ameby. Mikroskopowe badanie rozmazu kału pozwala

wykryć oraz zidentyfikować trofozoity i 8-jądrowe cysty, które trzeba różnicować z 4-jądrowymi cystami patogennej ameby E. histolytica.

lofamoebd butsch/ii \

Ta kosmopolityczna, komensaliczna ameba, może występować w jelicie grubym człowieka jako trofozoit i jako cysta o wymiarach zbliżonych do E. histolytica. Wykrywa się ją także u innych naczelnych oraz u świń. Ważną cechą dla diagnostyki różnicowej z innymi amebami jest występowanie u I. biitschlii dużej, glikogenowej wakuoli, która uwidacznia się po podbarwieniu płynem Lugola. Pozwala to na odróżnienie tej ameby od gatunków patogenicznych.