48412 IMG�42 (3)

EnUmoeł* hBto/ytfa/dłspir • peta* czerwonki amebozo (omtbMis)

Morfologia. Pierwotniak ten występuje w dwóch formach rozwojowych. Amebowaty oofozoit o wymiarach !5-30jim, sporadycznie osiągający 6Ópm, zawiera duże pojedyncze jądro z małym centralnym endosomcm. j&sną cktoplazmę wyraźnie oddzieloną od ziemistej eadoplazmy. tworzy krótkie, grube nibynóżki a wikuok pokarmowe częno wNpełroonc są erytrocytami.

Cysta okrągła lub owalna, zwykle 10-20pm. Młoda cysta może zawierać glikogenowe wikuok oraz ciałko chromatoidalne; cysta dojrzała zawiera 4 jądra. Epidemiologia, rozwój i patogeneza. £ histolytka jest kosmopolitycznym, monoksenieznym, groźnym pasożytem człowieka, występującym z większą prtwakocją w subtropikach i tropikach Cysty, wydostające się z kałem żywiciela do środowiska, są wrażliwe na wysychanie, ale zachowują żywotność nawet do 4 tygodni w wilgotnym środowisku. Źródła inwazji stanowią: osoby zarażone, wydalające cysty oraz asymptomatyezni żywiciele, jak również żywność (warzywa) i woda pitna, zanieczyszczone ludzkimi odchodami, zawierającymi cysty £ histotytica. Po cbcystacji w jelicie cienkim człowieka rozwijają się trofozoity zasiedlające jelito grube. Co pewien czas formują się nowe odporne cysty, z których większość jest od razu inwazyjna dla człowieka. Transmisja £ formatko może mieć charakter bezpośredni: cysty mogą być przeniesione na rękach do ist - droga fekalno-oralną. Pośrednia transmisja odbywa się przez zanieczyszczoną cystami żywność i wodę Niektóre owady. np. mucha domowa, w której układzie pokarmowym cysty £ histołytka mogą nawet parz kilka dni zachowywać inwazyjność, uczcsmiczą w dyspersji tego pasożyta jako wektory

Wyrttoa się asyiwr—ryczną oaz symptomatyczną arncbtraę. postać jelitową i postać pozajelitową Trofozoity £ kistotytka zasiedlają ściany jelita grubego, powodując owrzodzenie jelita grubego, ostrą dyscraerię amebową z obecnością krwi i śluzu w kale biegunkowym. Jako powikłanie może występować zapalenie wyrostka, krwawienie jelitowe oraz perforacja ściany jelita.

Oprócz amebozy jelitowej może dochodzić do rozsiania inwazji i pozajelitowej lokalizacji ameby, przy czym najczęstsza wówczas jest wątrobowa postać amebozy. Ostre amebowe zapalenie wątroby, ropnie wyroby, hcpatomcgalin a także ameboza skórna opisywane są jako komplikacje pozajelitowe. Zarażenie może być także rozsiane poprzez układ krążenie do płuc i mózgu Wykrywanie. Bezpośrednia identyfikacja trofozoitów i cyst £ hlsiolyilca/dispar za pomocą mikroskopowego badania rozmazu kału jest możliwa w ostrej dyienttrii; u osób z chroniczną afco asynąrtomatyczną amebozą w materiale koproskopowymzn^dy się zwykłe tyto cysty £ ktstołytica/dispar

Powinno się jc różnicować z komenultcznymi cystami Ewwnti cdi oraz lodamotba bulschlu.

Gatunkowo identyfikacja wykonana w oparciu o bezpośrednie badane rozmazu kału powinna być potwierdzona w stałym preparacie barwionym.

Rozpoznanie dodatkowo utrudnia fakt występowania fwepatopmczaepo, mofrologicznie identycznego z £ hisiolytica gatunku £ dupar. RAtaicooaaie pomiędzy tymi gatunkami jest możliwe jedynie przy użyciu technik biologii molekularnej.

W pozajelitowej amebozie stosuje się badania radiologiczne, scyntygrafię np. wątroby oraz testy serologiczne.

Zapobieganie. Wysoki poziom higieny socjalnej i osobistej, picie jedynie przegotowanej wody. spożywanie wyłącznie czystej żywności, niedopuszczanie wektorów do miejsc przygotowywania i spożywania posiłków są ważnym postępowaniem zapobiegawczym. Leczenie osób zarażonych jest bardzo ważnym elementem profilaktyki amebozy.

EnUmocba coli -pełzak okrężnicy

Ta kosmopolityczna, niepatogeniozna ameba, może występować w jelicie grubym

człowieka w .: u'<h formach rozwojowych:

jako jodooj^l’0 wy trofozoil o wymiarach 20*30|im

lub jako okray.l.'. cysta (15-20pm) z ośmioma jądrami,

z których każde rawioa cksceotrycznie umieszczooc

£ coli może rozprzestrzeniać się w środowisku z

kalem nosicieli.TrnnsmisJa odbywa się drogą oralną,

najczęściej poprzez żywność zaoieczyszczooącyitami

tej ameby. Mikroskopowe badanie rozmazu kału pozwała

wykryć oraz zidentyfikować trofozoity i JJ.jądrowe cysty, które trzeba różnicować

z 4-jądrowymi cystami patogennej ameby £ hisiolytica.

lodamoeba bilHchhi

Ta kosmopolityczna, komensaliczna ameba, może występować w jelicie grubym człowieka jako trofozoit i jako cysta o wymiarach zbliżonych do £ hutotfóca. Wykrywa się ją także u innych naczelnych oraz u świń. Ważną cechą dla diagnostyki różnicowej z innymi amebami jest występowanie u I. bótschlil dużej, glikogenowej wakuoli, która uwidacznia się po podbarwieniu płynem Lngok Pozwała to na odróżnienie tej ameby od gatunków patogenicznych.