38868 Scan28 (2)

badań geografii bezpieczeństwa, a także stopnia jej samodzielności i miejsca w systemie nauk.

Geografia bezpieczeństwa nie oznacza dwuznaczności tej nauki, jedynie wskazuje na zróżnicowane problemy mające wpływ na bezpieczeństwo państwa rozpatrywane w ujęciu przestrzennym i można by powiedzieć wyznacza wspólne pole działania. Budując swoją aksjologię bierze za punkt wyjścia wspomniane już wartości, m.in. kulturowe, społeczno-ekonomiczne, prawne, ekologiczne i na ich podstawie określa wartości podstawowe umożliwiające zapewnienie pokoju i zastanawia się w jakich warunkach środowiskowych i przestrzennych mogą one być realizowane.

W geografii bezpieczeństwa szczególnego znaczenia nabiera ujęcie dynamiczne różnych procesów, przy czym badania powinny być prowadzone zgodnie z rygorami nauki, a więc przedstawiane zasady i prawa muszą być. niesprzeczne wewnętrznie (logiczne) i zewnętrznie.

Aby określić pojęcie geografii bezpieczeństwa niezbędne jest więc uwzględnienie całego szeregu zagrożeń, gdyż one mają wymiar geograficzny. Można więc przyjąć, że:

• Geografia bezpieczeństwa obejmuje duży zespół badań geograficznych (i nie tylko geograficznych) związanych z problematyką zapewnienia bezpieczeństwa.

Działania związane z zapewnieniem tego bezpieczeństwa prowadzone są na określonym terytorium i nie można ich rozpatrywać w oderwaniu od warunków geograficznych obszaru, na którym są realizowane. Ponadto współcześnie łączność przestrzenna między poszczególnymi częściami globu ziemskiego ma wymiar nie tylko geograficzny, lecz także ekonomiczny, polityczny, kultytaln.y-itd.

Ogólnie, można przyjąć, żę^rgeografia bezpieczeństwa zajmuje się badaniem , "przestrzeni geograficznej (środowiska przyrodniczego i antropogenicznego)! / pod kątem szans i zagrożeń dia danego państwa w zależności od rozwoju] , sytuacji politycznej, gospodarczej, społecznej, kulturalnej, ekologicznej' i militarnej w danym państwie, jego bezpośrednim i dalszym otoczeniu, dci wpływów globalnych włącznie, y'    ‘    ______'

Obejmuje więc Wiele dziedzin wiedzy, nie tylko geograficznych, lecz także historii, politologii, ekonomii i ma charakter geografii stosowanej, ukierunkowanej na badanie złożonych struktur i procesów.

Zakresem swoich badań obejmuje cały szereg różnorodnych czynników geopolitycznych, militarnych, społecznych, ekonomicznych (gospodarczych), politycznych i środowiskowych nie tylko danego państwa, lecz także jego bliższego i dalszego otoczenia. Metodą podejścia oraz zakresem badań zbliżona jest więc do geografii regionalnej (kompleksowej), jednak poszczególne czynniki środowiska geograficznego rozpatruje z punktu widzenia bezpieczeństwa danego państwa (regionu, grupy państw).

Iiffrasnifrr-—-■ rfir_ig^^fańir....ii_iirb,^., _frfit'i■ niinmiliiMigr

NATO, EUROPA, ŚWIAT

PAŃSTWO (NARÓD), REGION

ffiCRAfr

£0 GRa^

Opracowanie własne.

2.3. Geografia bezpieczeństwa (interdyscyplinarność podejścia)

Istotne jest więc badanie zarówno położenia geostrategicznego i sytuacji geopolitycznej, jak i całego kompleksu zagadnień społecznych, dotyczących szczególnie ludności i osadnictwa. Spośród czynników ekonomicznych ważne dla bezpieczeństwa ekonomicznego są przede wszystkim te aspekty przestrzenne, które dotyczą sfery gospodarczej, w tym zasobów, produkcji, ale także infrastruktury energetyki, transportu i telekomunikacji. Z kolei komponenty, środowiska przyrodniczego i zjawiska kształtujące warunki fizyczno-geograficzne wpływają na całokształt działalności człowieka, generują lub potęgują zagrożenia ekologiczne. Stałym niejako komponentem bezpieczeństwa, z którym było ono pierwotnie i niemal wyłącznie utożsamiane, jest bezpieczeństwo militarne, którego waga wypływa z ogromnych destrukcyjnych możliwości narzędzi wojny. Stąd analizy rozmieszczenia przestrzennego potencjałów militarnych i możliwości ich działania mają tu kluczowe znaczenie. Na gruncie wojsk własnych i sojuszniczych istotne jest ponadto dostarczanie niezbędnej, kompletnej i wiarygodnej informacji wojskom dla podniesienia skuteczności działania i przeciwdziałania zagrożeniom.

Ogólnie więc w toku badań prowadzonych na gruncie geografii bezpieczeństwa istotne będzie rozwiązywanie takich problemów, jak: przestrzenna identyfikacja zagrożeń i wyzwań bezpieczeństwa, określenie poziomu zagrożeń i zasięgu przestrzennego zjawisk niebezpiecznych oraz badanie ewentualnych skutków ich kumulacji na określonym obszarze, modelowanie i symulacje zagrożeń oraz stwarza-

57