38870 P1020612

tfM    \lint»j*i»wi*r prwodt

| IWS|, d/ięki ./jufaniu ck> lH*b"). 1o /i' po części ixlwiwi«lla brak nutanu do instytucji dfinukrat\tinvch w obliczu rosnącego nie/ackiMiiIoiia <>|xiln<rń<tw_li / .glimticgo nurtu polityki. Ponad-to, jak to ilustrują różne części lej książki, silne pragnienie zrozumienia opinii publicznej za pomocą kwantyfikciwtinych wskaźników jest prawdopodobnie w dużym stopniu samobójcze, bo z różnych powodów problematyczne są przesłanki epistetnologiczne i inne założenia teoretyczne leżące u podstaw takich technik. Istotnie, jak zobac/vmv w rozdziale 8, kryzysów w itKizaju kn zy su związanego z B5E nie można przewidzieć za pomocą badań opinii publicznej w aktualnym sensie,

Z takim ankietowaniem jako podstawą polityki wiążą się trzy problemy’. Bo pierwsze, rodzaje polity ki, za którymi zaczyna się optować, rzeczywiście można szacować technikami ilościowymi, zwłaszcza traktując jednostkę jako ankietowanego konsumenta. Środowisko uważane jest wtedy za taki sam przedmiot doświadczenia jak każdy inny. „Konsumenta" środowiska postrzega się podobnie jak konsumenta słodyczy czy konsumenta Szwajcarii. W ten sposób oszacowanie polityk podlega doraźnym kryteriom i nie jest zwrócone ku ich długotrwałemu wpływowi, zwłaszcza ku oszacowaniu zmiany w czasie ewolucyjnym (zob. rozdział 5). Ocena wyników w kategoriach bezpośrednich ludzkich reakcji na ankietowanie eksponuje ich mniej lub bardziej natychmiastowe odpowiedzi na zadawane pytania.

Po drugie, w rozdziale 4 twierdzimy, że człowiek odbiera zmysłowo środowisko w zróżnicowany, wielopostaciowy i złożony sposób. Pytania ankiety słabo uchwycą te różne formy, w jakich przyroda jest postrzegana zmysłowo. Pominą one namiętność, z jaką ludzie odnoszą się często do przyrody i stron rodzinnych oraz ambiwalen-cję, która, jak się wydaje, atakuje ich sposób reakcji na zagrożenia środowiska, a także czynniki kulturowe, które w pierwszym rzędzie doprowadziły do narodzin różnych idei środowiska i jego perspektyw (łącznie z opisanymi w rozdziale 2). Jest mało prawdopodobne, by pytania ankiety uchwyciły w pełni intensywność uczuć związanych z zamieszkiwaniem w określonych środowiskach, pominą one też złożone relacje między ideami przyrody a szerszą krytyką postępu i zmiany społecznej.

Po trzecie wreszcie, metodologia badania opinii publicznej będzie traktować reakcje ludzi na przyrodę w niejako liniowy sposób, tak jakby kwestie środowiska można było uczynić „przedmiotami”,

|ju«inr I fMiwmit

" nB s® ■« p**itMł. «.d HM

pi.il. yk. w klAir jj( nilynowii / .-my,.„ 53811    9

niewłaściwym i nazbyt uprout /onym imxtctrm podmiotu Uul/-kiego. lak więc musimy w zamian wyknrzysi*/ metody liwtawi/e. któtr przynajmniej zaczną u< bwytywai'. jak |    uważa

ne dziś prze/ nas za dotyi /<|i c „Mndowisk.i lokum shj p^aiód \ze-r/ej zakrojonych; sporów i dylematów współczesnych fiolet /cńMw, łącznie z kwestiami postępu, wykltuzmia sp<»łc< zm-|<ii, indywidua-lizmu, duchowości, konsumeryztnu, be/piei/emtwa, pi/eMępsiw, zdrowia itd.

Kultura ankieterska a środowisko

Przez ostatnie około 20 lat zebrano ogromną rnasę danych o ludzkich postawach, wartościach i zachowaniach w obliczu środowiska Większość tego materiału zdominowały podejścia ilość iowe. zwykle w formie badania opinii publicznej lub zachowań, lakie ankietowanie zwykle obejmuje wywiady z reprezentatywną grupą 1-2 tvs. osób z jednego kraju. W tym rozdziale przedstawiamy badania, które najsilniej wpłynęły na kształtowanie polityki, łącznie z zamówionymi przez agencje publiczne i prowadzonymi przez ośrodki badania rynku. Obejmują one badania długookresowe w USA i w Wielkiej Brytanii, międzynarodowe badania Zdrowie Planety, przeprowadzone w 24 krajach przez Gallupa, międzynarodowe badania zlecone przez Greenpeace International i wykonane przez MORI oraz zespół badań Eurobarometr, zleconych przez Komisję Europejską,

Wiele ankiet dotyczących środowiska ma, jak się zdaje, podobny schemat. Często zaczynają się one od pytań, w jakim stopniu respondenci interesują się środowiskiem w ogóle i konkretnymi sprawami związanymi ze środowiskiem; potem następują pytania o ich przekonania co do środowiska i o to, jak wpływają one na ich życie codzienne. Niekiedy ankiety starają się za pomocą następnych pytań ustalić stopień świadomości indagowanego, jego uświadamianą sobie potrzebę informacji w kwestiach środowiska, postrzeganie własnego poczucia osobistej odpowiedzialności za innych aktorów, z biznesem i rządem włącznie, oraz I bardzo rzadko - postrzeganie skuteczności osobistego działania. Poniżej przedstawiamy podsumowanie wyników najnowszych takich badań.