39787 poradnictwo zawodowe i doradztwo zawodowe stronaX 59

ud wyników w nauce i ponieważ ma charakter selekcyjny, nie zawsze wywołuje u iic/nin poczucie zadowolenia i sukcesu. Dccy/jc w sprawie wyboru dziedziny częściej sa podejmowane świadomie i samodzielnie przez uczniów. Zadaniem szkolnego poradnictwa kmiery powinno być przybliżenie sytuacji, w której oba typy decyzji będą dla uczniów jednakowo satysfakcjonująco, u oczekiwania uczniów realistyczne i przystosowane zarówno do własnych, jak i społecznych możliwości.

Stan merytorycznego przygotowania realizatorów poradnictwa zawodowego

Jakkolwiek postuluje się. aby okres młodzieńczy był czasem kształtowania się postaw i kompetencji i temu powinien służyć proces dydaktyezno--wychowawczy w s/kole, to powszechnie obserwuje się, że polsku szkoła nadal nastawiona jest na wyposażanie ucznia w wiedzę. Nauczyciele przedmiotów ogólnokształcących niechętnie poświęcają czas na realizację przemyślanego planu działań związanych z przygotowaniem uczniów do podejmowania decyzji s/kolno-zawodowych. Pewne mankamenty związane z realizacją w szkole zadań z zakresu orientacji zaw odowej ujawniono również na podstawie przeprowadzonych badań'. W ich wyniku stw ierdzono:

słabe przygotowanie nauczycieli do realizacji zadań z lego zakresu; nauczyciele, aby pomóc młodzieży w wylmrzc kierunku kształcenia, zmuszeni są do zdobywania materiałów własnymi drogami i radzenia sobie bez rzetelnego wsparcia merytorycznego; brak ścisłej w spółpracy pomiędzy szkołą a rodzicami brak w szkole osoby odjiowicdzialnej za ten odcinek pracy szkoły, która rozliczałaby zrealizowanie zadań z tego zakresu;

- brak koordynatora działań wszystkich osób i instytucji będących elementarni systemu orientacji i poradnictwa zawodowego.

Wyniki badań potwierdziły powszechną opinię o slahej działalności szkół w zakresie przygotowania młodzieży do podjęcia decyzji wyboru zawodu. Pracę orientacyjną szkół cechuje przypadkowość, a informacje, kióie otrzymują uczniowie, są powierzchowne i niepełne. Jeżeli przygotowanie do wyboru zawodu jest długotrwałym procesem wychowawczym, to wszyscy nauczyciele i wszyscy pracownicy pedagogiczni w szkole powinni uczestniczyć w tym procesie. Zależnie od wykładanego przedmiotu i pełnionej funkcji, różny powinien hyc zakres udziału nauczycieli w procesie orientacji zawodowej’¹⁵.

Osoby (nauczyciele, wychowawcy) pracujące w szkole bezpośrednio z młodzieżą, traktujące poważnie swoje zadanie odpowiedzialnego wpływania na rozwój młodego człowieka, zadają sobie pytanie, w jaki sposób udzielić uczniowi wskazówek do poznawania samego siebie, własnych motywów, }h>-trzeb. zainteresowań, uzdolnień, dynamiki swego rozwoju. Poszukują zaplecza materialnego do wykonania tych zadań. Poszukują wsparcia u osób trudniących się poradnictwem profesjonalnie. Nawiązują kontakt z instytucjami zairudniąją-cymi Uikich fachowców. Najbliższym szkole partnerem jc.si tutaj poradnia psy cti^logiczno-pcdagogic/nu. ale także urzędy pracy czy np. mobilne centra iu-formacji zawodowej. Jednak choćby wykorzystać wszelkie aktualnie dostępne środki i metody, to i tak nic da się objąć opieką i udzielić pomocy całej .szkolnej młodzieży. Ciągle musimy zadowalać się pracą wykonywaną tylko w pewnej skali.

Dopiero najnowsze zmiany w systemie edukacji w Polsce mają prowadzić do podkreślenia potrzeby organizowania profesjonalnego poradnictwa zawodowego. Aktualnie jest jednak tak. że na tym etapie iw szkole ponadgimnazjalncf. a mówiąc ściślej w liceach ogólnokształcących) orientacji i poradnictwa zawodowego młodzieży towarzyszą doradcy zawodu, pracujący w poradniach psychologiczno-pedagogicznych. Ze zrozumiałych względów na pracownikach poradni nie może jednak spoczywać cały obowiązek prowadzenia orientacji zawodowej w szkole. Szansą na poprawienie sytuacji ma być wprowadzenie w życie zatrudniania przez placówki oświatowe profesjonalnych szkolnych doradców zawodu.

Uzasadnienie wyboru grupowych metod poradnictwa

Zasadniczo praca w szkole odbywa się w systemie lekcyjnn-klasowym i zdecydowanie dominują w niej działania ukierunkowane na grupę, a bardzo mato jest miejsca na indywidualną pracę / uczniem. Tradycyjnie uważa się, że procedury grupowe zapewniają wydajność i skuteczność. Jeśli np. celem jest rozpowszechnienie informacji, to jednorazowe zaprezentowanie ich całej grupie jest metodą wydajniejszą, niż udzielanie informacji każdemu z członków grupy oddzielnie. Również wtedy, gdy celem oddziaływania jest rozwiązywanie problemów. kształtowanie postaw i poglądów, wywieranie wpływu na zachowania, metody pracy grupowej często są najbardziej właściwe, ponieważ występujące w grupie interakcje społeczne mają istotny wpływ' na jednostkę. Także z uwagi na fakt, że przyszłe życic zawodowe większości osób odbywać się będzie w systemie zespołowym, warto dostarczać młodzieży warunków nabywania doświadczeń funkcjonowania w zespole⁶.

Przyjmując niedyrektywny styl prowadzenia doradztwa zawodowego opowiadamy się za takim sposobem niesienia pomocy, który jest pomaganiem we wzroście i rozwoju. W tym modelu pomagający chce, aby osoba przyjmująca pomoc zwiększyła swoje możliwości pomagania samej sobie. Doradca nie dostarcza gotowych recept. Pomoc polega na zwiększeniu wiary osoby wspomaganej we własne siły i zwiększenia rozumienia swojej sytuacji, tak aby mogła w przyszłości pomóc sobie samej '. Realizacja takiego procesu ^znawczego W'grupie częściowo uwalnia osobę od przekonania, że uzyskała coś dzięki iło

Poi. E.L. IIcit. S II. Craiim: PUnum-unio kariery 2<nw*ir/»v7 Warszawa 2001. .. 142 ' L. Mellibrudu: Ju 7v My. Psycholojtcyu' inoilmou 11 ultpituaki twwakhiw mcdzykt,!:£i< >• Warszawa iy#6

59

1

H Orzechowska: Ouó>\ i czynniki wptrwaji.jur na wybór &nt‘Oitu W: ..Nowa łrdukacju Zawodowa”. nr 3/200J.

' TomZc, > 22