41326 skanuj0059 (34)

118 Ocena sz/io/ii,

—    uczniowie otrzymują również oceny wystawione prze, nauczyciela,

—    istnieje możliwość oceniania przez rodziców według ustalonych z nauczycielem kryteriów, łatwych do z,i stosowania, np. czy uczeń sam wykonał zadanie, czy z pomocą kogoś dorosłego, czy trzeba go było przymu szać do pracy, czy też nie, które z zadań wykonujr najchętniej, chętnie, mało chętnie, w ogóle go to nic interesuje,

—    nauczyciele ocenialiby ucznia według: jak on widzi siebie samego, jak go widzą rodzice i koledzy, a co sądzi sam nauczyciel.

8.2. Zadania oceny

Ocena ma za zadanie:

■r f.    '3

—    służyć dziecku i dorosłemu oraz ma pozwałać im wła-

, ściwie korygować śwe dotychczasowe postępowanie,

—    uruchamiać refleksję nad sobą: jak działam, jak bardzo się angażuję w to co robię, co osiągam, jaki jest efekt mojej pracy i czy spełnia on moje wcześniejsze oczekiwania, czy jest zgodny z tym, co zamierzałem osiągnąć, co mogę zmienić w samym sposobie działania,

—    dostarczać informacji zwrotnych (od innych ludzi i od samego siebie) odnoszących się do tego, jak działa i co osiąga — tylko wtedy, gdy posiada się takie informacje, możliwe jest wprowadzenie zmian do swych sposobów działania,

—    formułować jasno sprecyzowane kryteria, ze względu na które analizowany jest proces i działanie dziecka, i uzyskiwany przez nie efekt; jest to możliwe tylko wtedy, gdy nauczyciel dobrze wie, jaki program względem dziecka jest przezeń realizowany¹¹⁹.

^1,9 Misiorna E., Kontrowersje wokół oceni/ szkolnej. „Życie Szkoły" 1995, nr 2.

l’roblematyka o ocenianiu dziecka w toku edukacji szkolnej iiwsze budziła emocje¹²⁰. Spór o znaczenie ocen w szkole, to I u z.ecież spór dorosłych, spór pedagogów i rodziców o model ubikacji szkolnej — od skrajnie autorytarnej, poprzez humani-.lyczną do postmodernistycznej¹²¹.

Kontrolę i ocenę można rozpatrywać jako działania nau-i /.yciela umożliwiające podejmowanie właściwych decyzji doty-i /.ących kształcenia uczniów. Pochłaniają ponadto dużą część i /.usu pracy nauczyciela. Zaś konsekwencje tegoż oceniania mogą być bardzo rozległe: mogą wyznaczać kierunki i zakres edukacji uczniów, kariery zawodowe i wynikający stąd poziom i styl życia¹²².

Według specjalistów pomiaru pedagogicznego, zasadnicze znaczenie ma rozróżnienie między kontrolą kształtującą a zbierają-cą. (Kontrola kształtującą ma na celu zbieranie informacji przed rozpoczęciem nauki albo podczas niej po to, żeby nauczyciel dowiedział się, jaką wiedzą uprzednią dysponują uczniowie i wj.ą-kim stopniu efektywne są zajęcia dydaktyczne. Kontrola zbierająca^ (sumująca) następuje po zakończeniu nauki; służy zebraniu wiadomości o osiągnięciach uczniów i wystawieniu ocen.

8.3. Obserwacja ucznia podstawą dobrego wartościowania

Wszystko to oznacza konieczność wnikliwej i planowej obserwacji czynności, których opanowanie (opanowywanie) przewiduje program dydaktyczno-wychowawczy. Ocena sposobu ich wykonania, tj. ich wartościowanie, jeśli ma być opisowe, nie może być spontaniczne; nie można poprzestać na intuicji. Toteż nauczyciel, nie lekceważąc doświadczenia i intuicji, poddaje swoje intuicyjne oceny wczesnemu namysłowi. Inaczej

^12,1 Celińska-Mital D., Znaczenie oceny. „Życie Szkoły" 1993, nr 8.

¹²¹    Śliwerski 13., O różnorodności oceniania w edukacji wczesnoszkolnej. „Życie Szkoły"

1995, nr 2.

¹²²    Arends R., Uczymy s/f nauczać, op. cit., s. 241.