45641 skanuj0188

40 1. Co to jest strategia i zarządzanie strategiczne U

Relacje między nimi przedstawia rysunek 1.5.

Strategie zamierzone to strategie ustalane przez kierownictwo przedsiębiorstwa jako swoista odpowiedź na wyzwania stojące przed przedsiębiorstwem. Często są one rezultatem systematycznej analizy otoczenia przedsiębiorstwa i jego zasobów. Strategiami wyłaniającymi się są te, w których końcowe cele są niejasne, a ich elementy składowe powstają w trakcie działań. Podstawy tego podejścia do strategii sięgają eksperymentów przeprowadzanych w Hawthom przez E. Mayo (lata 30. XX w.), badań R.M. Cyerta i J.G. Marcha (1963) i H.A. Simona (1947, 1957). Wykazywały one, że założenie, iż menedżerowie podejmujący ważne strategiczne decyzje kierują się w praktyce racjonalnością, nie zawsze jest właściwe¹. Dzieje się tak dlatego, gdyż:

■    menedżerowie są w stanie radzić sobie tylko z ograniczoną liczbą opcji strategicznych;

■    są subiektywni w ocenie informacji;

■    zadowalają się raczej satysfakcjonującymi ich rozwiązaniami niż poszukiwaniem rozwiązań optymalnych;

■    ludzie w organizacji tworzą zespoły mające różne cele, co powoduje konieczność poszukiwania konsensusu między nimi; w związku z tym wybory strategiczne mają często charakter polityczny;

■    decyzje strategiczne są bardziej zależne od kultury organizacyjnej, polityki, zwyczajów niż od wyborów opartych na racjonalnych przesłankach.

Badania m.in. A.M. Pettigrewa, H. Mintzberga, G. Johnsona i innych zwróciły uwagę na dużą rolę czynnika ludzkiego. Pokazały, że tworzenie i implementowanie strategii jest bardziej złożonym procesem, niż to zakłada podejście planistyczne. P. Senge zwrócił z kolei uwagę na procesy uczenia się organizacji oraz ich rolę w tworzeniu i stosowaniu strategii.

W wyniku tych badań stwierdzono, że proces tworzenia strategii wiąże się raczej z działaniami polegającymi na rozwiązywaniu problemów powstających w trakcie działań niż z długoterminowym planowaniem² (rysunek 1.6). Powstają w ten sposób strategie niezamierzone (tzw. wyłaniające się).

Dyskusje .1 z bezpośrednimi menedżerami ]

Sukces

Identyfikacja I wynikłych z tęga nowych możliwość „wykorzystaj sukce

Dyskusje

z bezpośrednimi ft menedżerami

Źródło: Opracowano na

Proces ten jest analizy i predykcji. Jl i sam proces tworzeni jest skomplikowana. 1 strategii nie następuje strategii (Lynch, \99Ą i negocjacji (Cyert i 1 rzyści dla organizacji Tworzenie zbid zultatem racjonalnyd „spróbujemy tej stra* idzie nam dobrze, zac

1

   Problem względnej racjonalności decyzji był przedmiotem badań H.A. Simona, którego osiągnięcia w tej dziedzinie zostały nagrodzone w 1957 r. Nagrodą Nobla. Od tej pory nurt badań, określany mianem teorii zachowań organizacyjnych, bardzo rozwinął się, co spowodowało, że coraz większą uwagę zwraca się na niekwantyfikowalne czynniki wpływające na sukcesy lub porażki przedsiębiorstw bądź ich kluczowych menedżerów.

2

   Zawsze pojawia się problem, jak strategie wyłaniające się, będące rezultatem chęci wykorzystania powstających okazji i wyzwań, skojarzyć w racjonalny sposób ze strategią zamierzoną, która zapewnia pewien minimalny poziom porządku w organizacji. W praktyce dzieje się to najczęściej albo przez podejmowanie specjalnych projektów rozwiązujących wyłaniające się problemy, albo przez wykorzystanie kroczącego charakteru planów średniookresowych po dokonaniu stosownych, niekiedy radykalnych ich modyfikacji. W procesie tworzenia i implementowania tych strategii można stosować różne metody heurystyczne.