49535 metody pracy z grupą w poradnictwie zawodowym strona� 83

równic/, wywiera na grupie ..pierwsze wrażenie”, dlatego warto, żeby zadbał

0    zwiększenie własnej wiedzy nn ten temat. Warto również, by był świadom swoich mocnych stron i ograniczeń.

Informacje zwrotne

Jeśli uczestnicy grupy chcą ze sobą współpracować efektywnie, muszą zasięgać co jakiś czas informacji, jakich sposobów zachowania oczekują poszczególni członkowie grupy. Tylko wtedy może dojść do koniecznego dostosowania się. Słabo rozwiniętym grupom brakuje odpowiedniego systemu udzielania informacji zwrotnych. Tutaj rzadko wyrażana jest krytyka lub pochwały. Jeśli w grupie brak jest informacji zwrotnych, zwykle uczestnicy rekompensują sobie chęć wypowie dzenia się. kierując swoje narzekania na zewnątrz (np. do członków rodziny, przyjaciół). Pozbywają się w ten sposób nagromadzonego napięcia. Zwykle jednak wyrażają się niepochlebnie o partnerach konfliktu, skarżą się na prowadzących

1    lamią zasadę dyskrecji ptacy grupowej. Grupa na wyższym poziomie rozwoju dysponuje odpowiednim systemem sprzężenia zwrotnego. Należy zadbać, aby informacja zwrotna nic miała charakteru cksprcsywno-occniająccgo. ale była dla uczestników konstruktywna i dawała szansę na spożytkowanie /.dobytych umiejęt ności.

W informacji zwrotnej unikamy ocen, które zwykle wywołują reakcje obronne. Staramy się nie koncentrować jedynie na własnych odczuciach, ale formułować oczekiwania wobec osób. którym chcemy udzielić informacji zwrotnej.

Często uczestnicy przekazują sobie informacje wyłącznie pozytywne, szczególnie. gdy odczuwają wzajemną bliskość. Życzliwe uwagi wpływają na wzrost poczucia własnej wartości, dają energię do działania, ale ważne jest. aby obraz funkcjonowania uczestników w grupie był całościowy. Istotne staje się więc. by członkowie grupy wyrażali swoje niepokoje i wątpliwości. Mogą to robić stosując następujące formy komunikatów:

•    „Moją największą obawą związaną z tobą jest...".

•    ..Mam nadzieję, że ty wykorzystasz....”.

•    ..Chciałbym, abyś poważnie wziął pod uwagę...”.

•    „Myślę, że blokujesz swoje mocne strony poprzez....".

•    „Słyszę, że zwykle mówisz ściszonym głosem...”.

•    „Chciałbym, abyś pomyślał o zrobieniu dla siebie...”

•    „Mam nadzieję, że tera/....”.

•    „Widziałem w czasie wielu zajęć. jak....".

Na zakończenie uczestnicy mogą podzielić sic refleksjami na temat pracy w grupie, odjrowiadając na szereg pytań.

•    Jak postrzegałem siebie w grupie?

•    Co praca w lej grupie dla mnie znaczyła?

•    Co leraz siało się dla mnie wyraźniejsze?

•    Jakie decyzje jestem golowy podjąć?

•    Czego sie In nauczyłem i co z lyin mogę /.robić?

•    Co poruszyło mnie najbardziej?

•    Co się zmieniło w czasie trwania pracy w grupie (np. w moim myśleniu o zadaniach, rolach społecznych itp.)?

Należy zadbać O lo, ahy informacja zwrotna nie była zbył ogólna, zawierała konkretne informacje oparte na faktach, nic miała charakteru bariery w komunikacji (np. rady!). A oio przykłady zbyt ogólnych informacji, których powinniśmy unikać:

•    Jesteś świetną dziewczyną".

•    „Lubię cię".

•    „Czuję się z labą blisko".

•    „Zawsze będę o tobie pamiętać”.

Taka informacja zwrotna może być spożytkowana przez uczestnika, jeśli osoba udzielająca informacji uzupełni ją o fakty. np. odpowie dodatkowo na pytanie: „Po czym poznasz, że tak jest?”. .Jakie konkretne zachowanie stoi za twoim przekonaniem?".

Konstruktywna informacja zwrotna pomaga nam w zbudowaniu adekwatnego obrazu własnej osoby w odniesieniu do konkretnych sytuacji (np. związanych z rozwiązywaniem zadań, funkcjonowaniem społecznym). Pomaga dostrzec, jak nasze zachowania wpływają na innych (np. relacje w grupie zadaniowej), pozwala na przemyślenia i dokonywanie zmian (Thomson. I99X; Schneider Corcy i Corey, 2002; Rosenberg. 2003).

Bariery w komunikacji

Bariery w komunikacji nie są pojęciem jednoznacznym. Praktyka pracy / grupami pokazuje, żc ludzie mają subiektywne poczucie, co wdanej chwili czy sytuacji jest illa nich barierą. Często jednak zdarza się. że jeżeli stosują typowe barier)' - ich relacja i nawiązanie kontaktu jest mniej skuteczne. Czasem dochodzi wręcz do przerwania komunikacji (Gordon. 1991; Rosenberg. 2003). Doradca prowadzący grupy powinien mieć świadomość, jakie bariery stosuje, będzie wtedy potrafił przewidzieć ich konsekwencje.

Do grupy najczęściej stosowanych barier należą dobre raiły. Słyszymy je zwykle na co dzień, mamy skłonność do udzielania ich innym, są naturalnym elementem naszej komunikacji. Z praktyki wynika, że zwłaszcza mało doświad-