50618 Kompendium Wiedzy geografii32

Obecnie państwami federalnymi sit ni.in. Niemcy, Austria. Belgia. Holandia, Kanada. Tanzania (składająca się z Tanganiki i Zanzibaru).

Konfederacja    Konfederacja — to sojusz państw, które w dużym stopniu

zachowują swoją suwerenność. Konfederację tworzą kraje n.i podstawie wspólnoty interesów i pełnej zgody w podejmowaniu decyzji. Typowym przykładem konfederacji jest Szwajcaria. Najczęstszym kierunkiem rozwoju konfederacji jest jej przekształcenie w federację przez zmniejszenie autonomii jednostek ją tworzących i wzrost uprawnień rządu centralnego. (Patrz hasła: Pluralizm, Państwo, Decentralizacja, Region).

GEOEKONOMIA

Powstała w Stanach Zjednoczonych w latach pięćdziesiątych jako nauka o regionach (Regional Science). a następnie została zaadaptowana w byłym ZSRR, gdzie przyjęła nazwę „ekonomii regionalnej'’.

Istotą tej gałęzi nauki jest analiza potencjału ekonomicznego w przekroju terytorialnym, według państw i regionów, z uwzględnieniem ich naturalnych (przyrodniczych) i derno-graficzno-społccznych zasobów oraz istniejącego zainwestowania (infrastruktura materialna i techniczna, uzbrojenie).

Rozwojowi państw i regionów sprzyjają, a zarazem im Czynniki przeszkadzają, czynniki terytorialne, tj. takie uwarunkowania, terytorialne które wynikają z cech naturalnych (np. ukształtowanie powierzchni terenu, bogactwa mineralne, klimat itp.) i antropogenicznych (poziom zagospodarowania, zaludnienie, gospodarka itp.) samego obszaru oraz ze stosunków przestrzennych (relacji przestrzennych pomiędzy tymi cechami). Oczywiste jest, żc rola czynników zmienia się w czasie wraz z globalnymi ora/ regionalnymi przeobrażeniami społeczno-gospodarczymi i kulturowymi. Ocena tych czynników stanowi przedmiot badań gcockonomii.

Do najważniejszych zadań gcockonomii w skali makro należą:

— klasyfikacja państw według stopnia rozwoju społeczno-ekonomicznego.

—    ocena integracji i dezintegracji ekonomicznej,

—    analiza problemów zróżnicowania i nierówności ekonomicznej między państwami (są ogromne różnice między krajami rozwiniętymi i rozwijającymi się w dochodach przypadających na jedną osobę — zobacz tabela).

Ogólny produkt społeczny w krajach w 1997 roku

Państwo	Dochód (USD) na osobę
Szwajcaria	25 240
Japonia	24070
USA	29010
Niemcy	21 260
Prancja	22030
Hiszpania	15930
Słowenia	11 800
Rosja	4370
Ukraina	2190
Czad	970
Polska	6520
Czechy	10510
Węgry	7 200

Źródło: Rocznik statystyki międzynarodowej 2000, Warszawa, GUS. s. 494-495.

Regiony

geoekonomiczne

Regiony geoekonomiczne są wielkimi obszarami obc-jmującymi państwa mające wspólne interesy i cele ekonomiczne i wojskowo-polityczne. Uwzględniając tc kryteria Cohen il/icli państwa na dwie podstawowe kategorie (Cohen S.. 1973):

1)    świat „morski”, który jest uzależniony od handlu. Do lej grupy zalicza Europę Zachodnią, Amerykę, Japonię, Au-Hlralię i Azję Południowo-Wschodnią;

2)    curazjatycki świat kontynentalny, bardziej powiązany « sobą przez kulturę i ideologię niż przez stosunki handlowe.

W klasyfikacji tej widać wyraźny wpływ koncepcji HJ. Mnckindera dotyczącej regionów geopolitycznych świata: kontynentalnego serca (heariltmd) i świata obrzeży (ang. rimland).

Rozpad bloku komunistycznego uwidoczni! nicaktualność I słabość metodologiczną podziału Cohena opartego na mało

47