55060 skanuj0033

268 ? język nowych mediów > operacje >

z podróży, a to dlatego, że dysponujemy teraz nieograniczonym czasem, by je zmierzyć, przeanalizować i skatalogować. Możemy przenosić obiekty z miejsca na miejsce, po prostu przenosząc ich przedstawienia: „Możesz zobaczyć kościół w Rzymie, mieć go przy sobie w Londynie tak, by móc go zrekonstruować lub wrócić do Rzymu i poprawić zdjęcie”. Przez reprezentacje możemy też przedstawiać rzeczy nieobecne oraz planować trasę w przestrzeni: „Nie możesz poczuć zapachu, usłyszeć ani dotknąć wyspy Sachalin, ale możesz popatrzeć na mapę i określić, przy jakim namiarze kompasu zobaczysz ląd, kiedy będziesz wysyłał następną flotę"¹’-. Perspektywa zatem to coś więcej niż system znaków przedstawiający rzeczywistość, pozwala ona również na manipulowanie rzeczywistością przez manipulowanie jej znakami.

Perspektywa to tylko jeden z przykładów obrazów-narzędzi. Każde przedstawienie, które systematycznie wyłapuje istotne cechy rzeczywistości, może być użyte jako narzędzie. Większość rodzajów reprezentacji, które nie mieszczą się w historii iluzjonizmu - wykresy i tabele, mapy i zdjęcia rentgenowskie, obrazy wykonywane w podczerwieni i obrazy na radarze - należą do tej innej historii: historii reprezentacji jako narzędzi działania.

Telekomunikacja

Przyjmując, że obrazy od zawsze były używane do wpływania na rzeczywistość, możemy zapytać, czy teleobęcność wprowadza coś nowego? Na przykład mapa umożliwia już pewien rodzaj teleakcji: może zostać użyta do przewidywania przyszłości, a zatem do jej zmieniania. Zacytujmy jeszcze raz Latoura: „Nie możesz poczuć zapachu, usłyszeć ani dotknąć wyspy Sachalin, ale możesz popatrzeć na mapę i określić, przy jakim namiarze kompasu zobaczysz ląd, kiedy będziesz wysyłał następną flotę".

⁵² Op. cit., s. 8

Moim zdaniem istnieją dwie zasadnicze różnice między starymi obra-zami-narzędziami a teleobecnością. Ponieważ teleobecność polega na elektronicznej transmisji obrazów wideo, tworzenie przedstawień odbywa się natychmiast. Wykonanie rysunku perspektywicznego lub wykresu, zrobienie zdjęcia, nakręcenie filmu to proces czasochłonny. Teraz można użyć zdalnej kamery wideo, przechwytującej obrazy w czasie rzeczywistym i wysyłającej je niezwłocznie do użytkownika. Pozwala to na śledzenie wszystkich widocznych zmian w odległym miejscu (na przykład warunków atmosferycznych, ruchów wojsk) i dopasowywanie do nich podejmowanych działań. W zależności od tego, jakie informacje są nam potrzebne, zamiast kamery możemy używać radaru. W obydwu przypadkach obraz--narzędzie wyświetlany na ekranie jest tworzony w czasie rzeczywistym.

Druga różnica jest bezpośrednio związana z pierwszą. Możliwość otrzymywania informacji wizualnych o jakimś odległym miejscu w czasie rzeczywistym pozwala nam manipulować fizyczną rzeczywistością w tym miejscu, także w czasie rzeczywistym. Jeśli władza - według La-toura - polega na możliwości manipulowania zasobami na odległość, to teleakcja daje nowy i unikalny rodzaj władzy - zdalną kontrolę w czasie rzeczywistym. Mogę jeździć samochodem na baterie, naprawiać stację kosmiczną, prowadzić badania pod wodą, operować pacjenta lub zabijać - wszystko na odległość.

Jaka technologia odpowiedzialna jest za ten nowy rodzaj władzy? Skoro teleoperator wykorzystuje transmitowany na żywo obraz wideo (tak jak w początkowej sekwencji Titanica, zdalnie sterując pojazdem), może nam się wydawać, że jest to technologia wideo lub, dokładniej, telewizja. Pierwsze, XlX-wieczne znaczenie słowa „telewizja” to widzenie na odległość. Dopiero od lat 20. XX wieku, kiedy telewizję zaczęto traktować przede wszystkim jako nadawanie sygnału, znaczenie to zaczęło zanikać. Jednakże przez tych pięćdziesiąt lat (badania nad telewizją zaczęły się w latach 70. XIX wieku) inżynierowie starali się rozwiązać problem transmitowania serii obrazów przedstawiających jakieś odległe miejsca, co miało dać w efekcie możliwość „widzenia na odległość”.

> Lev Manovich > www.waip.com.pl