56971 Obraz (1543)

214 Analt/n maji|lku |)iyr<lsl<;l>lt>iHlWit

Jak wynika z przedstawionych wskaźników, wzrasta zużycie środków trwałych, Spółka niewiele zakupuje nowych środków trwałych, raczej odtwarza je poprzez remonty. Środki finansowe uzyskane z amortyzacji są wyższe od przyrostu majątku trwałego. Jak już wcześniej zbadano, są przeznaczane na zakup długoterminowych papierów wartościowych. Należałoby kontrolować taką politykę władz spółki, żeby nie doprowadziła do dekapitalizacji jej kapitału trwałego (zob. podrozdział dotyczący amortyzacji).

6.7. Efektywność wykorzystania aktywów trwałych

Jednym z głównych czynników produkcji są środki trwałe. Prawidłowe wykorzys tanie tych środków ma zasadniczy wpływ na wielkość, jakość i rytmiczność produkcji oraz efektywność powiązanych z nimi pozostałych czynników' produkcji. W konsekwencji kształtuje wysokość przychodów firmy, jej kosztów i wyników finansowych. Narzędziem wspomagającym prawidłowe zarządzanie środkami trwałymi jest problemowa analiza dotycząca tego obszaru działania firmy. Prowadzona systematycznie i kompleksowo analiza efektywności wykorzystania środków trwałych umożliwia [zob. Borowiecki, 1993, s. 99]:

•    wszechstronną ocenę gospodarki środkami trwałymi;

•    wyodrębnienie wpływu stopnia wykorzystania środków trwałych na osiągane wyniki produkcyjne i finansowe;

•    ujawnienie rezerw istniejących w środkach trwałych oraz wskazanie możliwości efektywnego ich wykorzystania;

•    wyznaczenie relacji i ustalenie optymalnych proporcji między nakładami pracy uprzedmiotowionej i żywej;

•    przewidywanie kształtowania się wielkości produkcji zależnie od podjętych decyzji co do założeń technicznych, ekonomicznych i organizacyjnych w firmie.

Pomocne w analizie są wskaźniki obrazujące efektywność wykorzystania środków trwałych i ustalenie związków przyczynowo-skutkowych zachodzących między tymi wskaźnikami.

Syntetycznymi wskaźnikami przydatnymi do oceny efektywności wykorzystania środków trwałych są wskaźniki produktywności środków trwałych.

Ogólny wskaźnik produktywności (obrotowości) aktywów trwałych

Wskaźnik produktywności (obrotowości) aktywów trwałych obrazuje efektywność wykorzystania ogółu aktywów trwałych, a więc nie tylko środków trwałych, ale także inwestycji, których efekty znajdują się w przychodach finansowych firmy. Dlatego przyjmujemy do obliczania tego wskaźnika wszystkie przychody wyszczególnione w rachunku zysków i strat: operacyjne, pozostałe operacyjne i finansowe oraz sumę aktywów wykazanych w bilansie firmy jako aktywa trwałe.

gdzie:

/’ — przychody ogółem (operacyjne + finansowe),

\,, — wartość (średnia roczna) ogółu aktywów trwałych.

Obliczając ogólny wskaźnik produktywności aktywów trwałych, uzyskujemy obraz trafności inwestycji poczynionych przez firmę oraz stopnia wykorzystania majątku trwałego zakupionego na potrzeby realizacji jej działalności statutowej. Dziedziny te jednak mogą bardzo się różnić w firmie. Dlatego należałoby policzyć wskaźniki cząstkowe.

Wskaźnik produktywności inwestycji

gdzie:

PJ' — przychody finansowe uzyskane z inwestycji długoterminowych, I, — średnia roczna wartość inwestycji długoterminowych.

Wskaźnik produktywności (obrotowości) środków' trwałych

Em =

Po

Mt_hr

lub Em =

Po

ml

gdzie:

Po — przychody operacyjne,

Mt_br — średnia roczna wartość środków trwałych brutto, Mt„ — średnia roczna wartość środków trwałych netto.

Wskaźnik ten można obliczać w dwóch wersjach. Ujętą w mianowniku wartość środków trwałych można przyjmować według wartości początkowej (brutto) lub według wartości netto, po odjęciu amortyzacji. Wskaźnik liczony w pierwszej wersji obrazuje, ile złotówek przychodów możemy uzyskać z każdej złotówki zainwestowanej w środki trwałe, niezależnie od stopnia ich dekapitalizacji. Im wyższy uzyskujemy wskaźnik, tym lepsze jest wykorzystanie środków trwałych, ich struktura trafniej dobrana do zastosowanej technologii produkcji, lepsza organizacja produkcji itp.

W wersji drugiej uwzględniamy wartość środków trwałych netto, a więc bierzemy pod uwagę dotychczasowe zużycie. Obliczając wskaźnik, uzyskujemy informację, bardzo przydatną w strategicznym zarządzaniu firmą, ile złotówek przychodów otrzymujemy z jednej złotówki środków trwałych według bieżącej ich wartości. Należy jednak pamiętać, że pozytywne zjawisko, jakim jest wzrost tego