69307 PZP 1918 1994 s16

działanie jedynie na niektórych kierunkach i polach relacji między* narodowych, a na innych minimalizujący znaczenie Warszawy /mu-s/oiH-j jedynie do reagowania na działania mocarstw.

Nie ulega wszakże wątpliwości, że w dwudziestoleciu międzywojennym Polska zaistniała jako znaczący czynnik środowiska międzynarodowego. Należy również dostrzegać stabilizującą rolę Polski w ówczesnych stosunkach międzynarodowych. Zasadzała się ona na konsekwentnym opowiadaniu się za pokojową współpracą państw, przestrzeganiem umów i obroną powojennego ładu polityczno-tcryto-rialncgo. Zważywszy na punkt wyjścia w 1918 r. było to poważne osiągnięcie młodego państwa, mające istotne, znaczenie dla jego przyszłych losów, w tym funkcjonowania w warunkach emigracji i konspiracji.

II Rzeczypospolita, pomimo słabości wewnętrznych, zapewniła sobie istotne miejsce w światowym obrocie gospodarczym. Otwartą gospodarkę polską dotykały te same procesy, które sprzyjały rozwojowi gospodarki światowej lub hamowały go. Natura więzi inwestycyjnych i kapitałowych czyniła z Polski element globalnego systemu ekonomicznego. Skutkiem tego Wielki Kryzys lat trzydziestych był w naszym kraju odczuwany nie mniej dotkliwie aniżeli w innych państwach. Wizja siły gospodarczej państwa jako wyznacznika jego pozycji międzynarodowej nic była obca wielu ludziom ówcześnie rządzącym Polską. Budowa portu gdyńskiego, czy też przerwana przez wojnę największa inwestycja dwudziestolecia - Centralny Okręg Przemysłowy, to niektóre znamiona nic tylko przemyślanej polityki ekonomicznej i społecznej (miejsca pracy, wzrost zamożności społeczeństwa), lecz również czynnik mnożący potencjał, z którym Polska występowała do zmagań o swoje miejsce w stosunkach międzynarodowych.

Obok stosunków z sąsiadami Polska rozwijała szerokie kontakty z innymi państwami europejskimi. Wykraczała również, poza obszar Starego Kontynentu - ku obu Amerykom, Bliskiemu Wschodowi, Azji, Australii i Afryce. Z tak przygotowanych możliwości dyplomacja Polski po 1945 r. skorzystała na tyle, na ile zdolna była przełamać uprzedzenia ideologiczne, chociaż jej intencje mieściły się w ramach polityki bloku sowieckiej dominacji.

I ..i,. 1939-1945

hit,*.Li wrześniowa nic stała się równoznaczna z kresem funk-

......wania państwa polskiego, ani też nawet czasowym przerwaniem

< i •• t iąglości. Oznaczała ona jednak konieczność wypełniania jego - n nnyeh funkcji, w tym prowadzenia polityki zagranicznej, w za-flnit zmienionych warunkach. Podstawowym charakteryzującym i • lt mentem była tocząca się wojna, która 7. konfliktu lokalnego,

I    Lin w zamierzeniach Hitlera miała pozostać, przekształciła się, po r v topieniu Francji i Wielkiej Brytanii w wojnę światową, toczyło

" / lyni przetrwanie Rzeczypospolitej jako podmiotu prawnego " /ąeego się uznaniem międzynarodowym, nie mającego jednak (pitniimo funkcjonowania w okupowanym kraju władz podziemnych (•••.Iporządkowanych konstytucyjnym władzom na emigracji) faktycz m | zdolności sprawowania władztwa terytorialnego.

U wyniku drugiego paktu Ribbcntrop Mołotow z 28 września 1.    11 Polski został podzielony wzdłuż Bugu pomiędzy okupację

......nerką i sowiecką. W tej sytuacji jedyną możliwością efektywnego

h pi< zi mowania polskich interesów stała się emigracja. Po opusz-• miii terytorium Rzeczypospolitej przez władze państwowe w nocy ■ 1 ' nu IK września ukonstytuował się Rząd RP na Uchodźstwie. Po

II    if Im okresie perturbacji politycznych i konstytucyjnych oiaz nacis-1 u mocarstw sojuszniczych,stanowiska premiera i Naczelnego Wodza <l<l d gen Władysław Sikorski, na urząd prezydenta został z.aś ostatccz-mii powołany Władysław Raczkicwicz.

\S początkach października 1930 roku gabinet Sikorskiego uznały 1 ul/i l 'SA i Wielkiej Brytanii. Konsekwentnie opowiadał się on za 1«.. .N .ulżeniem wojny aż do zwycięstwa, organizując polskie jednostki .>1 .kowe i zawierając w lej sprawie stosowne umowy z państwami iu znic/ymi. W kilka miesięcy później oddziały polskie we Francji In \ly ponad 80 tysięcy żołnierzy. W czerwcu 1940 roku w obliczu li., L Pranej i władze RP przeniosły się do Londynu, gdzie poiwicr-.1 ..no wolę dalszej walki u boku Wielkiej Brytanii. Nic było to bez .u. zenu, bowiem na Wyspy Brytyjskie zdołało przedostać się około Ul tysięcy żołnierzy polskich. Żaden inny rząd na emigracji nie 1, p. uiował tak licznymi jednostkami wojskowymi (piechotą, lotnict-. ni 1 marynarką wojenną), do czego należy dodać rosnącą w siłę 1 ..u pum ję wojskową działającą w okupowanym kraju.

35