71292 skanuj0048 (29)

98 liUDAJMONOUKlIA C /YI.I NAL KA CK 11 U I s/c /l.si II CZLOWII ► n

2. Klasyfikacja kierunków

Na czele tej klasyfikacji umieścić wypada dwa diametralnie przeciwstawne sobie stanowiska, / których pierwsze zaprzecza istnieniu jakiegokolwiek nadrzędnego celu ludzkiej egzystencji, określającego jej sens i wartość (na leży tu egzystcncjalizm, a poniekąd także neopozytywizm), drugie natomiast przyjmuje istnienie takiego celu. Ostatnie sformułowanie bywa jednak n». nic interpretowane, co zmusza do przeprowadzenia dalszych linii podziału Mianowicie należy wyodrębnić dwie nadrzędne grupy koncepcji celu i saa ścia człowieka: transcendentne oraz inimanentne.

Koncepcje transcendentne szczęście człowieka widzą w osiągnięciu dobra znajdującego się poza granicami świata zjawiskowego i dlatego m one równocześnie koncepcjami obiektyw istycznymi. Takimi są przed, wszystkim teorie szczęścia w filozofii Platona oraz w filozofii augustyn sko-tomistyczncj.

Koncepcje inimanentne sprowadzają szczęście człowieka na gram świata zjawiskowego. Przybierają wszakże różną postać odpowiednio do tego, jakie dobra uważają za podstawowy warunek tego szczęścia. Jeżeli r* źródło tego szczęścia uważają dobro, które istnieje niezależnie od subi. 1 tywnych doznań człowieka, wtedy mamy do czynienia z kierunkami obkk ty w istycznymi. Jeżeli natomiast przyjmują, że szczęście polega na prze/. waniu przezeń odpowiednich stanów przyjemności, wtedy w grę wchod/ą kierunki subiekty w (styczne. Obiektywistyczną interpretację reprezeni < i tacy filozofowie, jak Arystoteles, stoicy, kierunki perfekcjonistyczne XIX w., a wreszcie marksizm; natomiast do koncepcji subicktywistycznych /.i liczają się przede wszystkim cpikurcizm oraz utylitaryzm.

Historia etyki pokazuje wreszcie, że transcendentne teorie celu c/ln wieka związane są z tcistycznymi przesłankami danych kierunków; tam natomiast, gdzie brak jest wyraźnego sformułowania tych przesłanek lut* ich miejsce zajmuje matcrialistyczna koncepcja świata, dominują konccp cjc immanentne.

Wstępne sformułowanie stanowiska etyki chrześcijańskiej

Współczesne stanow isko etyki chrześcijańskiej w kwestii celu i szi ścia człow ieka w ogólnym zarysie jest identyczne z nauką głoszoną pi a jej klasyków w osobie św. Augustyna i św. Tomasza. Idzie ono zatem | linii tych kierunków filozoficznych, które cel i szczęście człowieka /.im dzają na osiągnięciu obiektyw nego dobra, zdolnego zapewnić c/łowu

• ¹ 1muły stan szczęścia w jego transcendentnej, pozagrobowej egzy-ii I>obro to nosi nazwę celu ostatecznego i stanowi klucz do zro/u-.. i mlpowiedzi, jaką etyka chrześcijańska daje na pytanie, c/y warto ».• t t iki jest sens ludzkiego życia.

t. •tnAowoż ten skomplikowany problem rozważa ona w kilku etapach, ' >• 11 r«» na odpowiednio odrębne, aczkolwiek ściśle ze sobą powiązane ■ 'i... ma. Na czoło wysunąć należy dwa najogólniejsze: 1® problcmaly-. .ilu ostatecznego oraz 2° problematykę celu immanentnego, inaczej -.In.go. Na pierwszą z nich składają się z kolei trzy zagadnienia: Ist-. -i. «lu ostatecznego, jego konkretyzacja, może lepiej identyfikacja, < «. nętr/na hierarchizacja (konstytucja). Problematyka celu naczcl-

• • r.....imi.mentncgo) nic ulegnie dalszemu rozczłonkowaniu.

. . i.lmcnia te omówione zostaną po kolei w osobnych rozdziałach, choć

..... ...lu lkowych proporcjach. W centrum naszej uwagi znajdzie się za*

_.......ni ■ istnienia celu ostatecznego i jego konkretyzacji, natomiast za-

. ••im nio wewnętrznej hierarchizacji zostanie naszkicowane tylko w ogól-i. i. .ich Podobnie w omów ieniu celu naczelnego uwzględnione zo-H«<«« iclyiiic najważniejsze jego aspekty