72556 IMGW20 (2)

WACŁAW BERENT

220

WACŁAW BERENT

220

ez Zola!!^{1 21} — «² lin/ Vive Boula -Wszyscy Niemcy są roWlHHP

.* — «Preussen, Preussen tiber

ailes, ubcr alles in der Welt!» ²¹    .

Marsz porywał wszystko, co żyło, na ulicy w swój rytm dziarski, butny, zuchwały. Ulica grzmiała potęgą. I tą brutalną mocą mosiężnego łoskotu uderzył marsz w szyby kawiarni, zamieniąjąc i tu ludzi w konie: uszy strzygły bezwiednie, same prężyły się golenie.

Jelsky emu głęboki oddech piersi podniósł i rozszerzył, lecz przekorna myśl w tejże chwili odwróciła i ten nastrój, bo przyniosła grymas nad tym, że marsz tak wielki, marsz tak potężny głuszy dziś tylko cichy płacz dzieci. Czyżby na to trzeba było aż takie łoskoty po stolicach czynić?... „Zresztą chwalę metodę: i ja mam w sobie orkiestrę, która fanfarą paradoksów grzmi wtedy nąjgłośniej, im ciszej skarży się oniemiała dusza”.

A może ten marsz święci dawne boje i dawne chwały, czas taki jeszcze niedaleki, kiedy te surmy zagłuszyły inną weselną piosnkę bojową:

L'amour sacre de la patrie²²...

Z hukiem bębnów i trąb łoskotem szła nowa, nieubłagana brutalnej mocy potęga.

Preussen! Preussenf ii ber cilles,

Ober allea in der Welt!

Przewalił się marsz łomem burzy i jak ciężka chmura gromem dalej się potoczył. Mijał, cichł... Już go łoskot uliczny głuszy. Jeszcze drży w podnieceniu ludzi, jeszcze bębni słabo po szybach kawiarni.

Jelsky*emu opadła pierś, zwiotczało napięcie w mięśniach. Przymrużone za szkłami oczy zapatrzyły się — w próżnię.

I już myśleć nawet nie mógł; siedział długo w bezwładnym otumanieniu. Wreszcie szarpnął się i zatrzepotał jak zbudzony ptak. Aby skupić rozproszone w lęku myśli, rysował coś znowu na stole. Z wiru linii wychylać się poczęły najwyraźniej kształty rewolweru. Wylot lufy ozdabiała twarz ludzka, skrzywiona w jakimś okropnym okrzyku ³.

Secessionsrevolver⁴ — podpisał Jelsky pod tym swoim rysunkiem i sięgnął machinalnie do kieszeni. W zamszowym futerale błysnęła lśniąca i połyskliwa broń.

„Więc ja po to się tu przywlokłem?" — pomyślał teraz dopiero. I w pierwszej chwili lęk za gardło go chwycił. Chłód przeraźliwy przebiegł go od potylicy, grzbietem, aż po stopy same. „Więc to wszystko było już obmyślone? już postanowione nieodwołalnie?... Kiedy?!... Więc ta gwałtowna chęć zaprzyjaźnienia się z Kunickim, ten artykuł na nich, to bicie się z myślami w poszukiwaniu ratunku dla duszy, to pogrze-bywanie śmiechem i ironią wszystkich jej bankructw — więc to wszystko było tylko niedołężną próbą obejścia postanowienia.

Kiedym ja je powziął? Kiedy się to wszystko stało? Kiedy?!..."

Komm, folgę mir in dąs dunkle Reich hitiab!⁵

1

¹⁷ (fr.) — plujcie na Zole! Zawołanie francuskich czarnosecińców związane z wystąpieniem Zoli w obronie Dreyfusa. ia (ang.) — Bić Anglię, bić bez litości!

i® (fr.) — Na Berlin! Niech żyje Boulanger! Generał francuski George Boulanger (1837—1891) cieszył się dużą popularnością w okresie prowokacji niemieckich po wojnie r. 1871.

(niem.) — Precz ze Słowianami!

2

i (niem.) — Prusy, Prusy ponad wszystko, ponad wszystko w świecie. Parafraza hymnu narodowego Deułschland, Deutsch-land uberAlles, napisanego przez Augusta Heinricha Hoffmanna von Fallersleben w r. 1841 do melodii Josepha Haydna.

82 (fr.) — Święta miłość ojczyzny (słowa Marsylianki, piąta

zwrotka).

3

   Jest to prawdopodobnie aluzja do znanego ówcześnie obrazu Edvarda Muncha pt. Skrig (Krzyk, 1895).

4

   Secessionsrevolver (niem.) — rewolwer w stylu secesyjnym

5

   (niem.) — Pójdź za mną w krainę ciemności. Zob. tez cz II. r. 3, przyp. 6.