72845 IMG!46 (7)

Hf, obniża lo poczucie życiowego sprawstwa, zniekształceniu ulega obu samego siebie, a stąd niedaleka droga do wyobrażenia o własnej ułomności, poczucia naznaczenia, nicprzystawalnoici do otoczenia - pierwszych symptomów przybierania tożsamości negatywnej W zapobieganiu takim przejawom nieprzystosowania społecznego ogromną rolę pełni rzetelna informacja as lemat możliwości zdobywania nowych i aktualizowania starych kwalifikacji aktywnego poszukiwania pracy, aic przede wszystkim wsparcie otoczenia, wymiana doświadczeń i płynące z dzieciństwa poczucie siły do przezwyciężania trudności i akceptacji siebie mimo zaistniałej sytuacji.

Sytuacja społcczno-ckonoin i czna w Polsce nie wpływa leź korzystnie na możliwość pozytywnego przeżywania moratorium rozwojowego. Jak wspomniano wyżej, konieczne dla uzyskania jego właściwych efektów wyciszenie. autorefleksja, poszukiwanie siebie i sensu życia są utrudnione, jeśli nic niemożliwe w sytuacji łączenia studiów (nierzadko dziennych) r pełnowymiarową pracą zawodową, której mimo niespełnienia oczekiwań młodego człowieka najistotniejszą ccchąjcst samo jej istnienie (mam pracę, mam więc pieniądze na studia i życic), a także obowiązkami rodzinnymi Takiej sytuacji zresztą nic można zaklasyfikować jako moratorium, prowadzi ona bowiem do utraty sensu życia, wynikając z narzuconych wzorców kulturowych (. kultu-ra instant”) bądź będąc naśladownictwem zachowań wyniesionych z domu i wysoko stawianej sobie poprzeczki

Młodzież żalem znajduje się wobec perspektywy zdobywania tożsamości w sensie osobowym i społecznym w trudnej i złożonej sytuacji. Dowodzą tego zarówno przcdzamknięcic. dyfuzja roli przejawiająca się zwielokrotnieniem odpowiedzialności za siebie w różnych wymiarach życia społecznego*⁴. j*k i zagrożenie tożsamością negatywną z jednoczesnym brakiem perspektyw na moratorium rozwojowe. Prześledzone powyżej koncepcje zdają się uwrażliwiać wychowawców na fakt. że rozwój nie tylko jest procesem złożonym, oświetlanym z wielu perspektyw: od analizy czynników nań oddziałujących, po studium jego efektów w postaci różnych typów przybieranej tożsamości, ale i bardzo podatnym na zakłócenia. Podstawowym zadaniem wychowawcy

jest wspieranie w tym trudnym zadaniu, poprzez rozumienie codzienności

^M Zwielokrotnienie tożsamości roli u progu dorosłości w wieku lal 20-21 (tanem dnew-ciynftobicii matką, studentką Soną córką pracownikiem.. w teście TST wyaąpmącc wśród studentek pedagogiki, a którymi spotkała się aulorka) me pozostawia właściwie ani marginesu swobody, ani perspektyw domknięcia i samorealizacji, me pozwalają na lo bowiem młody wiek i brak doświadczę* społecznych dopiero leraz gromadzonych i budujących potencjał możliwości rozwojowych osoby.

^ sic na życie osoby dorastającej czy nebodafeji w dottalotó U* iownic W miarę możliwości zagrożeń ery czynników, które mogą zaburzać

1    ów* deformować perspektywy rozwojowe młodego człowieka

Między zaprezentowanymi teoriami rozwoju społecznego a wcześniej Bcfcattniowanymi teoriami socjalizacji zachodzi pewien związek, aajwy-raźniej widoczny w odniesieniu do teorii socjalizacji odwołujących się do (tammukabehawiorystyczncgo i psychoanalitycznego. Podczas, gdy pierwsze podkreślają rolę uczenia się w procesie rozwoju i nabywania tożsamości wraz

2    kluczowym znaczeniem wychowawcy (mistrz, opiekun, których zadania zostały szczegółowo opisane tak przez Radlińską, jak i Kunowskiego), drugie odwołują się do dzieciństwa (będącego źródłem siły i energii życiowej, jak i traumatycznych urazów) i identyfikacji z rodzicami i transmitowanymi w środowisku domowym wartościami (Erikson) jako kluczowych okresów i zjawisk budujących tożsamość jednostki.

Pytania do rozdziału

Odpowiedzi na poniższe pytania pomogą ci w uporządkowaniu wiedzy;

•    Jakie znasz rodzaje zmian rozwojowych?

•    Przedstaw zależność m.«ędzy pojęciami .sfora' i .czym* mzwojowy w koncepcjach rozwoju Stefana Szumana i Hoteny Radlińskiej.

•    Czy pojęcia etosu i agosu w koncepcji Stefana Kunowskiego odpowiadają współcześnie rozumianym pojęciom socjalizacji i wychowania?

•    Porównaj typy aktywności wychowanka z działaniami wychowawcy w koncepcji Stefana Kunowskiego

•    Wymień znane d typy tożsamości występujące w koncepcji rozwojowej Erika Eriksona. Które z nłch mają pozytywne znaczenie rozwojowe, a które stanowią zaturzenie rozwoju jednostki?

Podyskutuj z kolegami na temat koncept# Eriksona. ustosunkują® się do tezy mówiącej, że tożsamość przedumknlęta. dyfuzja, a w niektórych przypadkach tożsamość negatywna są dominującymi wśród młodzieży polskiej typem! reakcji na społeczną ofertę ról, co uwarunkowano jest trudną sytuacją społeczno-ekonomiczną w Polsce.

A może takie tendencje rozwojowe warunkowane są w famy sposób, na przykład przez środowisko?

50