73360 skanuj0001 (305)

interesom oraz ochronę przed istniejącymi zagrożeniami.

Jeśli rozpatru jemy bezpieczeństwo jako proces nie ma raz na zawsze zapewnionego bezpieczeństwa. We współczesnych stosunkach międzynarodowych państwu musimy zapewnić rozlegle bezpieczeństw tzn. dobrobyt, rozwój cywilizacyjny w różnych strefach Życia. Bezpieczeństwo narodowe oznacza sytuację i pewien ład międzynarodowy pozwalający państwu realizować jego podstawowe funkcje tzn. integralność terytorialną państwa, niepodległość i rozwój wewnętrzny (a co za tym idzie i suwerenność).

Do tej pory rozdzielano bezpieczeństwo narodowe na zewnętrzne i wewnętrzne. Bezpieczeństwo wewnętrzne to zdolność kraju do egzystencji do utrzymania suwerenności Podział bezpieczeństwa narodowego jest uzależniony od bezpieczeństwa innych państw.

8.C0 rozumiesz przez pojęcie bezpieczeństwo międzynarodowe oraz ukaż jego współczesne elementy.

Bezpieczeństwo międzynarodowe dotyczy kilku lub kilkunastu państw. Jest to suma i rezultat bezpieczeństwa każdego oddzielnie i wszystkich państw członkowskich. Bezpieczeństwo międzynarodowe jest to równieZ określenie stanu i procesu w którym istnieją realne i racjonalne mechanizmy redukowania zagroZeń akceptowanych przez społeczeństwo międzynarodowe w warunkach niestosowana siły.

Bezpieczeństwo międzynarodowe to model, w którym dominuje kooperatywny charakter stosunków politycznych. Związane jest ono z pojęciem bezpieczeństwa zewnętrznego państwa i stanowi kategorię zmienną w czasie. Jest ono związane z aktualnym stanem stosunków międzynarodowych oraz dominującymi w danym czasie strategiami polityk zagranicznych państw. Model bezpieczeństwa zbiorowego - idea współdziałania wszystkich państw tworzących ład narodowy. Jego istotą i przesłanką jest zasada zbiorowej samoobrony oznacza Ze napad na któregokolwiek członka systemu jest napadem na cały ład.

Systemy regionalne bezpieczeństwa muszą spełniać poniższe wymagania: 1. otwarty dla wszystkich państw regionu, 2. gwarantować jednakowy system wszystkim uczestnikom, 3. posiadać zdolność likwidacji rcgiona!nych.sporów, 4. zdolność współpracy z ONZ.

Europejski model bezpieczeństwa regionalnego -OBWN. NATO nie tworzy systemu bezpieczeństwa regionalnego - gwarantuje on bezpieczeństwo tylko swoim członkom.

9.Suwerenność państwa i jak wpływa ona na politykę wewnętrzną i zagraniczna każdego kraju.

Suwerenność dzielimy na: 1. zewnętrzną- która oznacza niezależność władzy państwa od władzy innych państw, 2. wewnętrzną - wyraża zwierzchnią, uprzywilejowaną pozycję władzy państwowej wobec wszystkich podmiotów władzy państwa.

Żadne siły nie mogą ograniczać suwerenności ani zewnętrznej ani wewnętrznej. Państwa świadomie ograniczają swoją suwerenność, cześć swoich kompetencji powierzając organizacjom międzynarodowym oraz wspólnotom integracyjnym. Tylko naród może zrzec się części kompetencji. Naród w referendum wyraża zgodę na przystąpienie do wspólnoty integracyjnej. Bezpieczeństwo narodowe i suwerenność to procesy i stany zmieniające się pod wpływem warunków zewnętrznych i wewnętrznych. Między nimi zachodzi sprzężenie zwrotne. Nie może żaden kraj być suwerenny, jeśli nie będzie zagwarantowane bezpieczeństwo narodu. Nowoczesna technika, masowa komunikacja ogarniająca cały świat, rozwiązania gospodarcze sprawiają, że suwerenność państw staje się coraz bardziej fikcją. Suwerenność w ujęciu tradycyjnym jest dzisiaj anachronizmem, bo jest wzajemne uzależnienie państw od siebie w różnych strefach. Wszystko odbywa się przy otwartej kurtynie dzięki satelitom i nowoczesnym technologiom..

Współcześnie o bezpieczeństwie i suwerenności państw obok czynnika militarnego decydują: 1. rozwój gospodarczy państwa 2. poziom techniki i technologii 3. stan finansów państwa 4. stan ochrony środowiska S. nowoczesne środki łączności 6. sprawny system polityczny i prawny 7. stabilizacja sytuacji polityczno prawnej 8. stabilizacja sytuacji społecznej.

Istotą współcześnie pojmowanej suwerenności jest jej niezależność oznaczająca władzę zwierzchnią na jego terytorium. Zagrożeniem dla suwerenności państw są egoizmy narodowe, które prowadzą do tendencji nacjonalistycznych (zjawisko denacjonalizacji). Wejście do UE, NATO to są przesłanki dodatkowe, które wzmacniają

3

O możliwości posiadania statusu mocarstwa danego państwa decyduje oddziaływanie na otoczenie międzynarodowe, a także jego ustrój - czy jest to ustrój efektywny, czy jest sprawnie zarządzany, a także jedność organizacyjna narodu.

Mocarstwa to państwa wysokorozwinięte.

Czynniki, które teraz świadczą o mocarstwie: 1. potencjał gospodarczy 2. potencjał wojskowy 3. zaangażowane społeczeństwo 4. postawa patriotyczna

Pozycja państwa, która przesądza o jego aktywności na arenie międzynarodowej to: 1. miejsce, 2. ranga 3. status wobec całej społeczności międzynarodowej.

Status państwa - utożsamia go przede wszystkim stosunek siły (różne potencjały złożone, które stanowią jego całokształt siły - nauka, wykształcone społeczeństwo, postawa społeczeństwa)

Rola i pozycja państwa w stosunkach międzynarodowych nie jest wielkością stalą, niezmienną w czasie i przestrzeni, bo ulega ona rzeczywistym i subiektywnym zmianom.

W latach 1900-2005 spośród 9 państw spełniających w różnym czasie kryteria mocarstw' światowych (USA, Rosja, ZSRR, Wielka Brytania, Francja, Niemcy, Japonia, Włochy, Austrio-Węgry, Chiny) swój status zachowały wyłącznie Stany Zjednoczone.

Obrazuje to, że status państwa nie jest dany raz na zawsze. Potęgi upadają, rozpadają się.

Klasycznymi regionami w stosunkach międzynarodowych jest Ameryka Łacińska (wspólny język, wspólna religia, podobne zmiany, przemiany polityczne), Europa zachodnia, Europa środkowo-wschodnia). Po II wojnie światowej na arenie międzynarodowej najważniejszą rolę odgrywały dwa państwa mające status SUPERMOCARSTW: Stany Zjednoczone i Związek Radziecki. Autorytet, a jednocześnie pozycja i miejsce tych supermocarstw były determinowane czynnikami wojskowymi, jednocześnie te dwa supermocarstwa i ich potencjał wojskowy gwarantowały bezpieczeństwo i stabilizacje sceny międzynarodowej. Ponosiły one odpowiedzialność za pokój i bezpieczeństwo międzynarodowe. Byl to lad oparty na sile (siła wywołuje podziw lub strach). Siła tych państw była wspierana siła ich sojuszników - czyli siła bloku zachodniego i wschodniego. Teraz następuje upadek tego lądu, przewagę mają Stany Zjednoczone w aspekcie rozwoju gospodarczego i militarnego.

Teraz jest świat jednobiegunowy, z jednym mocarstwem. Po 1989 r. rozpoczął się proces budowy nowego ładu, Noego porządku, za to czuje się odpowiedzialna Ameryka (lad zerobiegunowy -porozumienie Stanów z innymi krajami). Pojawił się rozwój nacjonalizmu oraz zjawisko polaryzacji -kraje chcą prowadzić politykę własną, a Stany im trochę w tym przeszkadzają Ameryka dominuje w instytucjach globalistycznych i ma wpływ na inne państwa, które również należą do krajów zintegrowanych - dlatego Ameryka opowiada się za integracją państw aby mieć nad nimi władzę. 7.\VspóIczesnc aspekty i czynniki bezpieczeństwa narodowego.

Bezpieczeństwo narodowe jest powiązane z bezpieczeństwem międzynarodowym. Jest to pewien stan i proces międzynarodowy są to kategorie zmienne w czasie. Nie ulega wątpliwości że ma na celu zapewnienia wewnętrznych i zewnętrznych warunków rozwoju państwa oraz ochronę przed istniejącymi i potęcjalnymi zagrożeniami. Bezpieczeństwo narodowe i suwerenność to procesy i stany zmieniające się pod wpływem warunków zewnętrznych i wewnętrznych.

Współczesne nowoczesne demokratyczne państwo musi posiadać wiążące dla wszystkich: 1, prawe wiążące dla wszystkich obywateli 2. polityczny podział władz (ustawodawczą wykonawcza i sądowa) 3. monopol na stosowanie przemocy, prawo użycia siły (w państwie posiada suwerenny rząd. jest on określony przez normy prawne i konstytucję) Współcześnie o bezpieczeństwie i suwerenności państw obok czynnika militarnego decydują: 1. rozwój gospodarczy państwa 2. poziom techniki i technologii 3. stan finansów państwa 4. stan ochrony środowiska 5. nowoczesne środki łączności 6. sprawny system polityczny i prawny 7. stabilizacja sytuacji polityczno prawnej 8. stabilizacja sytuacji społecznej.

Bezpieczeństwo to troska o potrój, by spory zostały rozwiązane bez użycia siły (pokojowo).

Bezpieczeństwo to kod informacyjny państw, organizacji i społeczności, który nakazuje podejmowanie określonych działań na rzecz pokoju. Bezpieczeństwo w stosunkach międzynarodowych oznacza stan nie zagrożenia, pewności i spokoju. Bezpieczeństwo to wolność od szkodliwości i wojny. Bezpieczeństwo ma na celu zapewnienie wewnętrznych i zewnętrznych warunków Sprzyjających rozwojowi państwa i jego życiowym

2

Wszystkie czynniki wpływające pozytywnie i negatywnie dzielimy na czynności: 1. Warunkujące - Geograficzne, Demograficzne, Narodowe, Uwarunkowanie ideologiczne. Uwarunkowanie religijne. 2. Realizujące - Ekonomiczno-techniczne, Militarne, Organi2acyjno-gospodarcze, Osobowościowe.

3. Wymień i omów determinanty stale i zmienne wpływające na procesy ...

W stosunkach międzynarodowych uczestniczy setki podmiotów.

W nauce o stosunkach międzynarodowych są różne kryteria, przy pomocy których wyróżniamy czynniki (determinanty) kształtujące stosunki międzynarodowe. Ogólnie dzielimy je na: 1. stałe -zachowana jest ciągłość MSP. Zmiana władzy nie oznacza zerwania MSP, stosunki międzynarodowe może zachować naród (bez władzy, państwa), 2. zmienne

To badania selekcjonujące zjawiska i elementy kształtujące stosunki międzynarodowe.

Czynniki stałe mają wpływ na „białą politykę" - to teoria, przy której analizujemy. Badamy zjawiska międzynarodowe. /Aktywność państw jest determinowana położeniem i otoczeniem geograficznym. Przez wiele lat otaczające Polskę państwa ograniczały działalność Polski, była ona narażona na ataki agresji.państw.sąsiadujących.

4. Kogo nazywamy uczestnikiem stosunków międzynarodowych. wymień i ukaż ich miejsce na arenie międzynarodowej.

Uczestnikiem stosunków międzynarodowych może być każdy nosiciel jakiejś aktywności, która wpływa na stosunki międzynarodowe w sensie pozytywnym lub negatywnym, pod warunkiem iż jest to działanie lub działalność świadoma, wolna, ciągła, zamierzona oraz wykraczająca swoją działalnością poza granice państwa.

Uczestnikiem stosunków międzynarodowych jest podmiot lub podmioty zdolne do aktywności międzynarodowej, czyli do utrwalania w sposób zamierzony stanów środowiska międzynarodowego. Liczba USM zmienia się z dnia na d2ień w sensie ilościowym i jakościowym. Zmieniała się w dziejach ilość suwerennych państw, nie istniały organizacje międzynarodowe.

Mamy różne podziały i klasyfikacje uczestników SM. Podstawowym podziałem jest rozróżnienie uczestników SM na: l.Państwowych - państwa są najważniejszymi centralnymi uczestnikami SM. 2. Pozapaństwowych. - do pozapaństwowych uczestników SM zaliczamy: 1. Narody, 2. Zbiorowe podmioty prawa międzynarodowego (podmioty międzypaństwową np. organizacje międzynarodową różne związki państw: konfederacje, federacje, unie - UE), 3. Zbiorowe podmioty międzypaństwowe (międzyspoleczne, np. międzynarodowe organizacje pozarządową sieci i ruchy społeczne, kościoły, organizacje terrorystyczne). 4. Zbiorowe podmioty gospodarcze (komercyjne np. przedsiębiorstwa, grapy przestępcze), 5. Prywatne i subpaństwowe podmioty krajowe (np. partie, regiony, miasta, organizacje społeczne). 3. Uczestnicy podmiotowi (podmioty prawa międzynarodowego, organizacje międzynarodowe pozapaństwowe, państwa suwerenne, stolica apostolska) 4. Uczestnicy przedmiotowi (wszystko to co nie jest podmiotem a wpływa na procesy międzynarodową np.: osiągnięcia technologiczne, osiągnięcia kulturalne (np.: dzieła literackie) stereotypy i mity 6.Ukaż pojęcie, istotę i atrybuty wielkich mocarstw oraz ich rolę we współczesnych stosunkach międzynarodowych.

Mocarstwa to najpotężniejsze kraje, najsilniejsze państwa, takie które odgrywają kluczową rolę w stosunkach międzynarodowych. Państwa, które mają decydujący wpływ na rozwój procesów i zjawisk międzynarodowych. Podziały mocarstw: 1. mocarstwa globalne (supermocarstwa) -) to tą które są zdolne do działań w skali globu i odgrywają decydującą rolę (USA, Związek Radziecki kiedyś, teraz tylko stany Zjednoczone). 2. mocarstwa sektorowe - (czyli takie, które są zdolne do działań w skali globalnej, ale tylko w jednej dziedzinie, np. gospodarczej (Japonia). 3. mocarstwa regionalne -zdolne do efektywnego oddziaływania w skali regionu (Francja, Niemcy, Argentyna). 4. zwykle państwa A. państwa karłowate (małe - Pandora) B. państwa małe C. państwa średnie Kiedyś atrybutem mocarstwa była: liczebność, powierzchnia, potencjał wojskowy.

Mocarstwo to państwo, które swą potęgą ( a więc zakresem i siłą swych wpływów) przewyższa inne. Jego pozycja określa zakres interesu, zakres możliwości reagowania na sytuacje międzynarodowe.

Współczesne czynniki które określają pozycję państwa na arenie międzynarodowej to przede wszystkim potencjał gospodarczy, technologiczny, zasięg i możliwości zabezpieczenia.

A

l.Co to są stosunki polityczne oraz ukaż ich rolę i miejsce wśród innych.

Msp stanowią część stosunków gospodarczych. To wielopłaszczyznowy układ między ludźmi oraz nauka zajmująca się badaniami tych relacji. Stosunki międzynarodowe rodzą się z tych samych powodów co każdy system społeczny. Ludzie wchodzą w stosunki społeczne i tworzą struktury społeczne o zasięgu międzynarodowym, po to by zrealizować swoje interesy polityczną ekonomiczne i społeczne. Układ stosunków międzynarodowych to układ sił (np.: uzależnienie bezpieczeństwa pojedynczego kraju od bezpieczeństwa międzynarodowego). Msp obejmują relacje nie tylko między narodami, ale i innymi podmiotami posiadającymi lub nie osobowość prawną.

Polityczne stosunki międzynarodowe - (MSP) -torują drogę wszystkim pozostałym stosunkom międzynarodowym. Złe stosunki polityczne wiążą się ze złymi stosunkami gospodarczymi, np. Polska-Rosja. MSP - są regulowane normami prawa międzynarodowego, doktrynami przyjmowanymi przez ONZ, Rade UE, konwencjami międzynarodowymi.

Nauki o polityce i stosunki międzynarodowe zajmują się szeroko rozumianymi stosunkami życia międzynarodowego.

MSP- to relacje między państwami i rządami państw, dotyczą sfery władzy kojarzonej z polityką wewnętrzną i zewnętrzną. Współczesne MSP odgrywają decydującą role w SM, obejmująnic tylko stosunki między państwami, ale między narodami, organizacjami oraz innymi uczestnikami. Współczesna grupa MSP jest liczniejsza niż grupa podmiotów prawnych, są nimi także organizacje międzynarodowe, kościoły, grupy społeczne, podmioty polityczne (jako pojedyncze osoby).

W MSP- nie ma scentralizowanej władzy, państwa jako najważniejsze podmioty są suwerenne i zachowują suwerenną równość. Mają one dużą dynamikę i wskazują na chaos w działaniu, ale zachowują swoją ciągłość. Ten pozorny chaos próbują regulować organiżacje międzynarodowe-normując prawo międzynarodowe.

MSP ich płaszczyzna dotyczy stosunków bilateralnych międ2y państwami. Dużą dynamikę MSP narzuca duża ilość podmiotów uczestniczących w MSP.

Podmiot prawa międzynarodowego jest podmiotem MSP, ale nie wszystkie podmioty MSP są podmiotami prawa międzynarodowego. Podmiotowość prawa w stosunkach międzynarodowych oznacza zdolność do uczestniczenia w kształtowaniu MSP.

Normy prawa międzynarodowego-składają się Z regulacji przyjętych w konwencjach. Prawo konsularne i dyplomatyczne regulują stosunki między państwami, ale stosunki międzynarodowe nie występują tylko między podmiotami rządowymi 2. Omów istotę determinantu (czynniki) i ich wpływ na rozwój stosunków międzynarodowych. W nauce o stosunkach międzynarodowych są różne kryteria (czynniki) kształtujące stosunki międzynarodowe. Czynniki dzielimy na: 1. stałe -państwa które trwają i nie znikają z dnia na dzień. Mają wpływ na geopolitykę- jest to połączenie polityki z położeniem geograficznym i ołoczeniem.2- zmienne. Determinanty MSP: 1. Globalizacja 2. Integracja w różnych sferach życia. /Żadne państwo nie prowadzi polityki samowystarczalnej, niezależnej od innych państw. Jeśli przyjmiemy kryteriom czasu czynniki dzielimy na: 1. Historyczne • osiągnięcia i zasługi danego państwa i jego miejsce w historii świata, mogą ułatwić lub utrudniać stosunki międzynarodowe. Polska ma utrudnione stosunki, bo przez wiele At państwa sąsiadujące ograniczały działania Polski, była narażona na ataki agresji 2. Aktualne - to dzisiejsze nauki, to potępiał techniczny, czynniki narodowe czy jesteśmy dumni z pochodzenia i przynależności. Możliwości nauk, rozwinięcia możliwości ludzi (wiedza, nauka, wykształcenie). 3. Potencjalne - które zakładamy, przewidujemy że zaistnieją.

Wpływają one na autorytet państwa na jego miejsce w obcym otoczeniu. Te czynniki historyczne, aktualne, potencjalne odzwierciedlają, pokazują relacje miedzy teraźniejszością, przeszłościąa przyszłością wskazują na prawidłowości rządzące stosunkami i możliwości nie powtarzania błędów.

Ze względu na kryterium przestrzenne: 1. Narodowe 2. Ponadnarodowe Ze względu na kryteriom zasięgu terytorialnego: 1. Kontynentalne 2. Lokalne 3. Regionalne 4. Globalne

Według kryteriom strukturalnego: 1- obiektywne - ludzie, obszar, klimat, środowisko naturalne, gospodarka, technika, systemy polityczne. 2. subiektywne - systemy wartości, poglądy, koncepcje. Partie polityczne mniej lub bardziej popierane przez społeczeństwo.