73951 skanuj0006�1x1200

pierwotekstu przez dodawanie, odejmowanie, pi* szczenię lub przez wprowadzenie do niego nowytful mentów (przez zastąpienie). Łatwo zauważył."fl cztery typy przeróbki odpowiadają czterem jUlilMf wym odmianom figur retorycznych: adiekcjl, iMij transmutacji i imnrutacji¹⁰.

(Proponuję takie rozumienie parafrazy komlcffl}|fl pojęcie jej było pojęciem nadrzędnym wobefl-i trawestacji. To ustalenie nie wydaje mi się liii nowe i ryzykowne, by miało naruszać przyjijl" czaję terminologiczne. Natomiast problemem IttlOM trudnym a spornym jest podział parafrazy konwi czyli stosunek parodii do trawestacji (tudzież ul pastiszu, zależnie od tego, czy trawestację x pH uznamy za człony wyczerpujące podział).

Stan badań nad tym zagadnieniem to obszerny j (|j)l|||_ ny temat. Temat na szczęście poniekąd opriflfl w postaci odpowiedniego syntetycznego hasła lal) nów literackich.

Parodię do dziś zwykło się przeciwstawiać typ cji zgodnie z obyczajem ustalonym w starożytno' rod jędrniałoby być ośmieszenie utworu poważnej zmianę jego treści przy zachowaniu elemcnió(| małnych, ftraweslacjąjzaś odwrotnie — żartobliwa) tworzenie wzniosłego tematu w zabawnej f opito zatem para „parodia — trawestągja’’ odzwlc alkan „treść — formatoarodia zachowuje „Kowj formę”, ale wprowadzi niezgodną z nią „Irnić¹¹ westacja zaś wyszydza utwór (zazwyczaj puJ przez oddanie jego treści w niestosownej do ril*J mie ^,ł.| Nieraz pojmuje się ^parodię szeroki ■

ie z powaźnyrtt tematem (matter) i podstawioną ii zabawną formą i b) Wierność formie przy „zdra-leckiej zmianie tematu”^¹⁸. Najnowszy polski Słownik iminów literackich mówi o parodii jako o odmianie, lizacji ośmieszającej cudzy styl przez odcięcie go od sadnień sytuacyjnych lub treściowych **. W tej wer-'Irawestacja staje się tylko odmiana parodii, posłującą się radykalną degradacją stylu ^u.    .

Oryginalne ujęcie proponuje {H. Markiewicz./ który lonawszy przeglądu historycznej zmienności termi-w takich jak „parodia”, „poemat heroikomiczny”, burleska”, „trawestacja”, dochodzi do przekonania, że ynym sposobem wprowadzenia jakiego takiego po-dku jest sporządzenie definicji projektującej, ale ektującej w miarę możności najczęściej spotykaną dycję. Oto definicja:

Parodia sensu larpo; komiczne naśladowanie lub przeróbka wzorca literacklegc^irzy pomocy dowolnych — środków. Wzorcem może być zarówno^konkretny utwór)-^ jako zespól cech charakterystycznych twórczości określonego pisarza czy poetyka gatunku literackiego.

Parodia sensu stricto: komiczne wyjaskrawienie i zgę-szczenic cech wzorca^

Burleska niska: komizm niestosowności między tematem poważnym a realiami i stylem niskim.

Burleska wysoka: komizm niestosowności między tematem pospolitym lub trywialnym a stylem wysokim.

(•Trawestacja: ścisłe odwzorowanie toku fabularnego przy zmianie realiów i stylu lub ścisłe odwzorowanie schematu kompozycyjno-stylistycznego przy zmianie treści."

(Propozycja ta ma wszakże pewne wady i niedogodni. Parodia sensu Iargo~bdpowiada temu, co propo-Jjuję tu nazwać parafraza komiczna, parodia sensu Beto' zaś to tyle, co po prostu parodia jako humory-