do rozwoju, a układ odpornościowy (drogi i węzły limtatycznc) jest uszkodzony. Stan zapalny pogarsza warunki odpływu limfy i powięks/d obrzęk. Długotrwały utrwalony obi/ęk limlalyczny prowadzi do słoniowacizny. Ciężki, a czasem nawet średni obrzęk ogranicza zakres ruchów i może powodować bóle.
Masaż powoduje pizernieszc zenie płynów międzykomórkowych i wewnętrzna t /yniowyc h, zatem może być wykorzystany także w leczeniu obrzęku. Obecnie coraz większą popularność zyskuję tormy masażu w let zeniu niezajialnego obrzęku limtatycznego i iz.ad/iej zylnego.
Nabiegi ułatwiające i wspomagające odpływ zastoinowej limfy nazywa się drenażem limfatycznym. Drenażu limtatycznego dokonuje się przez pozycje ułozeniowe, bandażowanie lub stosowanie elastycznych pończoch i rękawów, kinezyterapię, ręczne masaże odprowadzeniowe, nazywane ręcznym drenażem limfalyc znym, masaże w środowisku wodnym 01 az za pomocą pulsacyjnych masaży pneumatycznych. Niekiedy stosuje się jednocześnie kilka z tych metod fizjoterapii. Do drenażu limfa-tycznego za pomocą masaży pneumatycznych produkuje się specjalną aparaturę.
Nazwę „pulsacyjny masaż pneumatyczny kończyn" lub „przerywana kompresja pneumatyczna" stosuje się do zabiegów polegających na pulsującym ucisku tkanek pr/ez cykliczną zmianę ciśnienia powietrza w pojemnikach ściśle otaczających części kończyn z obrzękiem. Zabiegi te stosuje się na kończyny górne i dolne, a pojemniki kompresyjne mają odpowiednio kształt i nazwę rękawów lub nogawek.
Masaże pneumatyczne stosuje się w leczeniu niezapalnych obrzęków występujących wskutek upośledzenia przepływu limfy lub ograniczenia drożność i żył. W Polsce pierwsze prototypowe aj jarały do przerywanej kompresji pneumatycznej zapro-
Ryt. 5.2. Masaż pulsacyjny kończyny górnej
258