80135 Obraz&6 (5)

grzał znajdujących się wokoło mieszkańców. Na noc popiół sprzątano, a ogrzane miejsce służyło do snu. Dotychczas jeszcze plemiona koczownicze i półkoczownicze korzystają z tego sposobu ogrzewania.

1.2. Ogrzewanie w drugim okresie. Drugi okres wyróżnia się również sposobem ogrzewania za pomocą spalania paliwa pośrodku izby, lecz w specjalnie już wybudowanych paleniskach; „gliniankach", początkowo bardzo prymitywnych i używanych' jednocześnie do gotowania pożywienia i ogrzewania. Dopiero później powstała Inicjatywa budowania odrębnych pieców, wyłącznie do ogrzewania pomieszczenia. Budowano je ze zwykłej gliny, a gazy spalinowe również wychodziły wprost na zamie--szkałe pomieszczenie, skąd przez szpary^ w ścianach i dach wydostawały się na zewnątrz. Wykopaliska wykazały, że takie piecel5yły używane w różnych krajach jeszcze w epoce kamiennej *). W dalszym rozwoju techniki ogrzewniczej budowano kominki z odprowadzeniem gazów bezpośrednio do kominów. Kominki te po przejściu pewnej ewolucji konstrukcyjnej używane są jeszcze obecnie jako luksusowe ozdobne piece.

Budowa kominów w domach mieszkalnych, jak należy przypuszczać, była zapoczątkowana w Europie północnej w wieku XV, gdyż w tym czasie zjawiają się w Europie pierwsi specjaliści kominiarze — Włosi, a potem i Niemcy, którzy wykonywali zawód kominiarski w całej Europie aż do wieku XVIII również i w. Rosji²).

1.3. Ogrzewanie w trzecim okresie i początki ogrzewania centralnego. Od III wieku zarysowuje się trzeci okres ogrzewania, wyróżniający się dążeniem ogrzania kilku pomieszczeń, a nawet całego budynku z jednego ogniska. Ten sposób ogrzewania i rozprowadzania gazów spalinowych pod podłogą za pomocą kanałów był stosowany w X—XIII wieku we Włoszech, „Francji, Szwajcarii, Niemczech i Anglii. W XV wieku zaczęto już stosować ulepszone ogrzewanie powietrzem. Powietrze ogrzewało się za pomocą centralnego ogrzewacza w piwnicy

') Maktlmow i Orloto: Wlentilacja, 1048.

-) Ukaz Katarzyny II — 4/V 1706 gł. VI, p. 3.

i rozprowadzało rurami z blachy, lub kanałami w ścianach \ na cały budynek. Ten typ ogrzewania stosuje się dotychczas.—^

1.4.    Dwa kierunki budowy pieców. W historii budowy pieców można było obserwować dwa kierunki. Zamożna klasa,

if;. szczególnie na Zachodzie, dążyła do ozdobnej zewnętrznej architektury pieców i bogatej, często zbyt ciężkiej i niehigienicznej •ornamentacji, a biedniejsza klasa, nie zwracająca uwagi na ze-wnętrzną stronę pieca, wymagała ulepszenia konstrukcji i większej wydajności pieca. Ponieważ postęp budowy i techniczna f'_: wiedza o piecach mieszkaniowych w Związku Radzieckim przo-; -duje obecnie niemal na całym świecie, będzie pożytecznie zaznajomić się pokrótce^ z historycznym rozwojem tej umiejętności w. ZSRR.

1.5.    Polskie chałupy „dymne". W Polsce niemal do końca I' ubiegłego stulecia można było jeszcze spotkać w oddalonych

miejscowościach chałupy „dymne", w których paliło się na tak v zwanej „babie". Był to postument ulepiony z gliny, na którym rozniecano ognisko, a dym rozchodził się po całej izbie i przez drzwi wydobywał się na zewnątrz. Ściany były okopcone, ludzie •czarni i przesiąknięci dymem. W połowie XIX wieku dla usuwania dymu ulepiono kominy z gliny mieszanej ze słomą i wyprowadzono ponad dach. Można było spotkać też kominy ple^ cione jak płotyjz cienkiego chrustu wylepionego gliną, albo też . ze spróchniałego grubego pnia. wylepionego również gliną.

/ Pierwsze kominy z cegły zaczęto budować w latach ok. 1470,

! a w wieku XIX stosowane były piece z żeliwnymi płytami ku-I chennymi do gotowania, a także ogromne piece chlebowe zaj-mujące prawie ^l/a izby. Z piecem chlebowym był połączony piec \ do ogrzewania z paleniskiem od strony sieni.

Sklepienie pieca chlebowego i pieca do ogrzewania były na i jednym poziomie i tak połączone, że służyły jako miejsce do j spania dla całej rodziny.

1.0. Rosyjski piec ludowy uniwersalny. Taki właśnie piec, który służył jednocześnie do gotowania pokarmów i był rosyjskim ludowym piecem uniwersalnym, przedstawiony jest na rys. 1.

U