81707 OMiUP t2 Gorski08

kowego, napędzający trzon sterowy 2 przez jarzmo. Przedstawiona konstrukcja charakteryzuje się bardzo zwartą i prostą budową. Jednakże wadą jej jest stosunkowo duża szerokość maszyny sterowej, co w połączeniu z koniecznością jej montowania w rufowej, najczęściej bardzo wąskiej części statku może stworzyć spore trudności natury technologicznej, zarówno w czasie wkomponowania i umieszczenia jej w kadłubie, jak i podczas montażu lub w czasie remontów i konserwacji.

Tego rodzaju wad nie ma ręczne urządzenie sterowe, którego schemat hydrauliczny przedstawiono na rys. 7.48. Jest to urządzenie sterowe z napędem ręcznym oraz tłokowym siłownikiem hydraulicznym typu wahadłowego. Ma ono bardzo zwartą budowę, zwłaszcza jeżeli chodzi o szerokość (stosunek długości do szerokości wynosi ok. 2:1), co umożliwia swobodne instalowanie w wąskich rufowych częściach mniejszych statków (np. niewielkich kutrów rybackich, jednostek pomocniczych i żeglugi przybrzeżnej, jachtów żaglowych i motorowych, statków ratowniczych, patrolowych itp.).

Ręczne koło sterowe 2 napędza pompę 3 przez przekładnię 2, znacznie zwiększającą prędkość obrotową. Olej tłoczony jednym z rurociągów (kierunek tłoczenia jest zależny od kierunku obrotu sterowego) dostaje się do skrzynki zaworowej 6. Olej naciska na jeden z zaworów kulkowych obciążonych sprężyną (np. zawór 9). Ciśnienie oleju powoduje równocześnie przesunięcie tłoka 22 w dół, tak że w sposób mechaniczny zostanie otwarty zaw'ór kulkowy W i olej zasysany przez pompę 3 będzie mógł przepłynąć do rurociągu będącego aktualnie rurociągiem ssawnym.

Olej roboczy pod ciśnieniem tłoczenia będzie w opisanej sytuacji dostawał się nad tłok prawego cylindra oraz pod tłok cylindra lewego, a jednocześnie spod tłoka cylindra prawego i znad tłoka cylindra lewego olej będzie zasysany przez pompę. W efekcie tłok prawy przesunie się w dół, a lewy ku górze, co spowoduje wychylenia się trzonu sterowego 8 w prawo.

Ponieważ cylindry 4 są typu wahliwego, doprowadzenie oleju roboczego (i doprowadzenie) musi się odbywać połączeniami typu elastycznego. Zawory bezpieczeństwa 22 i 23 służą do połączenia obu ramion rurociągów' przy awarii (np. gdy płetwa steru napotyka zbyt duży opór przy wychylaniu, przy zbyt silnym uderzeniu fali itd.).

Zawory uzupełniające 7 służą do połączenia układu hydraulicznego ze zbiornikiem wyrównawczym i do uzupełnienia oleju w układzie. Nadmiar oleju (np. przy zbytnim jego podgrzaniu i nadmiernym zwiększeniu objętości) usuwany jest do zbiornika 5 oddzielnym rurociągiem.

7.4. URZĄDZENIA STEROWE Z NAPĘDEM MECHANICZNYM

Wraz z rozwojem techniki okrętowej oraz ze wzrostem wielkości statków morskich wprowadzone zostały mechaniczne napędy płetwy sterowej.

308