82984 OMiUP t2 Gorski 7

ROZDZIAŁ 7. OKRĘTOWE URZĄDZENIA STEROWE

7.1. WIADOMOŚCI PODSTAWOWE DOTYCZĄCE DZIAŁANIA STERÓW I URZĄDZEŃ STEROWYCH

Ster jest to urządzenie służące do sterowania statkiem, to jest do nadawania odpowiedniego kierunku ruchu statku. W szerszym znaczeniu może się to odnosić zarówno do jednostek pływających, jak i unoszących się w powietrzu (samolotów, sterowców itp.), jednakże w tej książce pod pojęciem „ster" oraz „urządzenie sterowe" rozumie się jedynie urządzenie kierujące wszelkiego rodzaju jednostkami pływającymi.

Działanie steru polega na wytworzeniu dodatkowej siły (sił) przyłożonej niesymetrycznie, po jednej stronie kadłuba statku w stosunku do wody omywającej kadłub. Powoduje ona skręcanie statku w odpowiednią stronę.

Zjawisko takie uzyskuje się w większości rozwiązań praktycznych przez wychylenie płetwy sterowej z płaszczyzny symetrii statku w odpowiednią stronę. To ostatnie stwierdzenie dotyczy wyłącznie urządzeń sterowych typu biernego (por. również podrozdz. 7.1.3).

Urządzenie sterowe jest to zespół maszyn i mechanizmów służący do wychylenia płetwy sterowej stosownie do sygnałów przekazywanych przez sternika lub automat sterujący.

W biernych urządzeniach sterowych mechanizm urządzenia sterowego służy do wychylenia płetwy steru w odpowiednim kierunku w celu kierowania statkiem. W czynnych (aktywnych) urządzeniach sterowych kierowanie statkiem odbywa się za pomocą:

—    uruchomienia śruby lub pompy steru strumieniowego,

—    otwarcia lub zamknięcia odpowiednich zasuw lub klap sterujących itp.

Zdolność statku do poruszania się po drodze zadanej przez sternika (automat sterujący) określa się jako sterowność statku. Obejmuje ona zarówno zdolność poruszania się jednostki pływającej kursem prostym, jak i możliwość wykonywania manewrów i zwrotów. Sterowność statku obejmuje dwa podstawowe pojęcia:

257