OMiUP t2 Gorski&2

7.1.2. WYMAGANIA STAWIANE URZĄDZENIOM STEROWYM

Okrętowe urządzenia sterowe wraz ze sterem przeznaczone są do spełniania następujących zadań:

—    zachowania kursu statku zadanego przez sternika (automat sterujący),

—    zmiana kursu statku w celu wykonania manewru lub zwrotu.

Urządzenia sterowe wraz ze sterem są — obok napędu głównego — jednym

z najważniejszych urządzeń okrętowych pod względem bezpieczeństwa żeglugi.

Wymagania, jakie musi spełnić urządzenie sterowe statku, określane są w Międzynarodowej Konwencji o Bezpieczeństwie Życia na Morzu. Wszystkie instytucje klasyfikacyjne poświęcają zagadnieniom związanym z ich projektowaniem, budową i eksploatacją wiele uwagi w swych przepisach. Na przykład Przepisy Polskiego Rejestru Statków (PRS) w wielu swych punktach zawierają zagadnienia związane z urządzeniami sterowymi, traktując oddzielnie sam ster z jego zamocowaniem, oddzielnie zaś maszyny napędzające płetwę sterową.

Przepisy Polskiego Rejestru Statków, dotyczące wyposażenia kadłuba, określają zasady obliczeń oraz wymagania stawiane płetwom sterowym, trzonom sterowym, sprzęgłom łączącym trzon z płetwą steru oraz łożyskom trzonu sterowego. Wymagania dotyczą zarówno wymiarów poszczególnych elementów składowych, jak i rodzaju materiałów stosowanych do ich wykonania.

Wymagania Polskiego Rejestru Statków dotyczą również urządzeń sterowych jako całości. Tak więc zgodnie z przepisami PRS każdy statek należy wyposażyć w odpowiednie urządzenie zapewniające mu zwrotność i stateczność kursu. Takimi urządzeniami mogą być: urządzenia sterowe, urządzenia z obra-calną dyszą, obejmujące śrubę napędową, pędnik cykloidalny i inne — po uzgodnieniu z PRS. Przepisy dotyczą wyłącznie normalnych biernych urządzeń sterowych ze sterami wypornościowymi (opływowymi), wszelkie inne natomiast podlegają oddzielnemu rozpatrzeniu przez PRS.

Najważniejsze wymagania dotyczące urządzeń sterowych podano poniżej.

Statek powinien być wyposażony w dwa urządzenia napędowe steru: główne i rezerwowe.

Główne urządzenie napędowe steru powinno zapewniać:

—    przełożenie steru z wychylenia 35° na jedną burtę do wychylenia 30° na drugą burtę w czasie nie dłuższym niż 28 s, przy maksymalnej prędkości statku w biegu naprzód i zanurzeniu do letniej wodnicy ładunkowej; jeżeli kąt największego wychylenia steru jest mniejszy od +/-35°, to czas przełożenia powinien być proporcjonalnie zmniejszony,

—    ciągłe przekładanie steru z burty na burtę w czasie 30 min, przy maksymalnej prędkości statku w biegu naprzód i zanurzeniu do letniej wodnicy ładunkowej.

Rezerwowe urządzenie napędowe steru powinno zapewniać przełożenie steru z wychylenia 15° na jedną burtę do wychylenia 15° na drugą burtę w czasie nie dłuższym niż 60 s, przy prędkości statku w biegu naprzód równej

262