OMiUP t2 Gorski(8

7.2.2. RODZAJE OKRĘTOWYCH URZĄDZEŃ STEROWYCH

Jak już uprzednio wspomniano, okrętowe urządzenia sterowe można segregować według rozmaitych kryteriów podziału. Bez wnikania w rodzaj stosowanej maszyny sterowej, urządzenia sterowe można dzielić np. według stopnia złożoności na urządzenia:

—    ze sterowaniem bezpośrednim,

—    ze sterowaniem zdalnym (z układami rozrządu),

—    bez sprzężenia zwrotnego,

—    ze sprzężeniem zwrotnym,

—    bez wzmacniaczy sygnałów sterujących,

—    ze wzmacniaczami sygnałów sterujących.

Innym rodzajem podziału może być podział według urządzenia przesyłania sygnału sterującego, czyli układów rozrządu. Ponieważ stanowisko manewrowe statku znajduje się najczęściej na pomoście nawigacyjnym (niekiedy dodatkowe stanowisko manewrowe może znajdować się w innym miejscu, jak np. na dużych statkach łowczych w pobliżu pochylni do wciągania sieci itp.), natomiast maszyna sterowa umiejscowiona jest pod pokładem w rufowej części statku i związana jest bezpośrednio z trzonem sterowym, zachodzi konieczność zdalnego przekazywania dyspozycji.

Układy zdalnego sterowania maszynami sterowymi, czyli układy rozrządu lub telemotory mają za zadanie uruchamianie maszyny sterowej w odpowiednim momencie i w odpowiednim kierunku, tak aby spowodować wychylenie płetwy steru w odpowiednim kierunku i o odpowiedni kąt.

Układy rozrządu składają się z następujących elementów składowych:

—    nadajnika (manipulatora), który zazwyczaj jest bezpośrednio związany z tradycyjnym kołem sterowym (na nowszych statkach tradycyjne koło sterowe zastępowane jest kołem sterowniczym przypominającym stosowane w samolotach),

—    odbiornika umieszczonego obok maszyny sterowej, powiązanego — w zależności od rodzaju maszyny — z suwakiem rozrządczym maszyny parowej, rozrusznikiem silnika elektrycznego, suwakiem pilotowym urządzenia regulacyjnego (rozdzielaczem) lub urządzeniem sterującym wydatkiem i kierunkiem przepływu pompy.

W zależności od rozwiązania konstrukcyjnego układy rozrządu maszyn sterowych można podzielić na:

—    typu mechanicznego, stosowane raczej na statkach niewielkich, gdzie nieznaczna jest odległość między stanowiskiem manewrowym a maszyną sterową,

—    hydrauliczne,

—    elektryczne,

—    elektrohydrauliczne.

288