83104 sryle w archA0

IDEALNY ROZWÓJ MIASTA

na przykładzie fikcyjnego miasta połu-dniowoniemieckiego (rys. wg Karl Gruber, Eine deutsche Stadt, Bilder zur Entwicklungsgeschichte der Stadtbau-kunst, Munchen, 1914)

kościół parafialny I 5 ratusz F 5/6 zamek K 3

-    wieża zamkowa K 2

-    palatium H 3

-    kaplica J 3

-    kuchnia J 2/3

-    domy mieszkalne J 2, KL 3

-    przedzamcze G 3 wieże bramne C 5, H 9, Q 6

miejsce załadunku L 8/9 młyn N 9

dziedziniec kościelny K 6

zajazdy B 4, Q 5 szpital z kaplicą R 5 klasztor benedyktynów J 12

-    kościół J 11

-    atrium HI 11

-    krużganek J 12

-    dormitorium K 13

-    refektarz I 13

-    kuchnia HI 13

-    szpital L 13

-    dom opata I 12/13

-    dom gościnny GH13

-    budynki bramne

G 12, KL 14, M 12/13

-    kaplica dla świeckich GH 12

-    latryny GH 14, KL 14, M 12/13

-    dziedziniec gospodarczy E 12

I. Stan ok. 1250. Późna epoka romańska. Nosicielami kultury są rycerze i mnisi. Zamek wysoki stoi na cyplu nad rzeką, koło ujścia jednego z dopływów. Luźny układ wieży, pałacu z kaplicą, kuchni, budynków mieszkalnych i gospodarczych (por. Miinzenberg, 303*, stan w XII w.).

Klasztor benedyktynów, leżący po drugiej stronie rzeki, jest fundacją miejscowego władcy. Założenie klasztorne otoczone murem.

Zamek i klasztor powstały wcześniej niż miasto. Królewski przywilej

targowy skłonił miejscowego władcę, aby wysłać locatores = zasadź-ców w celu znalezienia i namówienia na osiedlanie się u stóp zamku mercatores personati = kupców (takie były początki Fryburga), a następnie z osiąganych dochodów spłacać dziesięcinę i finansować służbę wojenną. Do miasta, tymczasem opasanego murami, ściągali także synowie chłopscy bez prawa do spadku („powietrze miejskie czyni wolnym!”). Miejskie przepisy budowlane określają wielkość i podział działek, system jedno- lub dwurzędowych bloków, zasady ochrony przeciwpożarowej (np. ceglane przekrycia, odstępy między domami = miedzuchy), materiał budowlany, liczbę pięter, wymiary okien, nachylenie połaci dachowych itp. W miejskiej rzeczywistości z wielką jaskrawością zaznaczają się różnice socjalne, dzielące mieszkańców żyjących po sąsiedzku w domach i chatach (por. 350 n.*). Na rynku, powstałym z poszerzenia głównej ulicy, stoi ratusz - budowla murowana bądź szkieletowa, mieszcząca sąd, wagę miejską i salę obrad (por. 355 n.*), oraz kościół parafialny pośrodku opasanego murami placu kościelnego.