1941125388

cych etapów rozwojowych. Tak na przykład ukształtowane wkrótce po wojnie liceum pedagogiczne jako średnia szkoła zawodowa odegrało decydujqcq rolę w odbudowie szkolnictwa podstawowego i w jego dalszym dynamicznym rozwoju. Dopiero w drugiej połowie lat sześćdziesiqtych zrezygnowano z dalszego utrzymywania liceów pedagogicznych, które ustqpiły miejsca innym formom kształcenia nauczycieli.

W procesie rozwoju systemu kształcenia nauczycieli w Polsce Ludowej dadzq się wyodrębnić charakterystyczne etapy, znamionujqce się dostrzegalnymi różnicami. W zaproponowanej przez W. Wojtyńskiego periodyzacji w odniesieniu do kształcenia nauczycieli szkół podstawowych wyróżnić można cztery okresy:

1)    okres wstępny, obejmujqcy pierwsze lata powojenne, w którym ważna rolę odgrywały formy prowizoryczne, zwłaszcza kursowe, kiedy ukształtowała się struktura organizacyjno-programowa 4-letniego liceum pedagogicznego;

2)    okres koegzystencji liceów pedagogicznych i studiów nauczycielskich w latach pięćdziesiqtych, przy wyraźnej jeszcze przewadze ilościowej liceów;

3)    okres wzmożonego kształcenia nauczycieli szkół podstawowych na poziomie studium nauczycielskiego i otwarcie zarazem drogi ku szkołom na poziomie wyższym w latach sześćdziesiqtych;

4) ostatni okres stanowiq lata siedemdziesiqte, w tym czasie ustalił się jednolity system kształcenia nauczycieli na poziomie magisterskim ¹. Trzeba jednak za autorem dodać, że granice między tymi okresami sq w pewnym sensie płynne, choć ewolucja jest wyraźnie uchwytna.

Zbliżone do powyższych propozycji okresy chronologiczne, ale odnoszqce się tylko do działalności liceów pedagogicznych, przyjqł B. Ratuś, który wyodrębnił cztery etapy rozwoju tych szkół, a mianowicie:

1)    organizacyjny (1944-1948), w którym ukształtowało się ostatecznie 4-letnie liceum pedagogiczne;

2)    pierwszej stabilizacji (1947/48-1956/57), charakteryzujqcy się istnieniem liceów pedagogicznych jako w zasadzie jedynych szkół średnich, przy* gotowujqcych nauczycieli do szkoły podstawowej;

3)    drugiej stabilizacji (1957/58-1965/65), sankcjonujqcej byt 5-letniego liceum pedagogicznego obok rozwijajqcego się stopniowo drugiego typu zakładu kształcenia nauczycieli szkół podstawowych, jakim było studium nauczycielskie;

4)    stopniowej likwidacji (1966/67-1970) oraz zapoczqtkowanie kształcenia wszystkich nauczycieli na poziomie wyższym ².

Przy omawianiu ewolucji poszczególnych typów szkół pedagogicznych, sprzężonej z ogólnym rozwojem oświaty, który przebiegał na przemian przez

7

1

W. W o j t y ń s k i, Kształcenie nauczycieli w pierwszym ćwierćwieczu Polski Lir dcwcj (w:) „Przegląd Historyczno-Oświatowy", 1969, nr 3, s. 289.

2

^ ² B. Ratuś, Licea pedagogiczne w Polsce Ludowej (1944—1970), Warszawa — Poznań 1974, s. 24.