85403 S6300446

1

MII K AlCHIMOWICZ

Czynnikami tyiyki rozwoju raka płuca u olowlfka tą przede wnyiikim: palenie tytoniu, narażenie na dym tytoniowy - .bierne* palenie tytoniu, narażenie na azbest, rwlfiii niklu, produkty rozpadu uranu (radon), węglowodory aromatyczne przy przerobie ropy naftowej, asfaltu up., a także „przechorowanie* przed laty gruźlicy płuc. Ze względu na budowę histologiczny raka płuca dzieli się na dwie duże grupy; postać drobnokomórkową i Inne typy, objęte wspólny nazwy n ledrobnokomóricowe.

Rak drobnokomórkowy stanowi ok. 15-20% wszystkich zachorowań. Wśród pozostałych, niedrobnokomórkowych wyróżnia się raka płaskonablonkowego, gruczoJakoraka, laka wielokomórkowego i rakowiaki, jak również rzadsze postaci o budowie mięsaka i postaci mieszane, o podwójnym czy potrójnym różnicowaniu (z licznymi podgrupami w obrębie poszczególnych typów histologicznych). Podział na dwie grupy - drobno- i niedrobnokoinórkowe jest związany z odmiennym przebiegiem klinicznym, a tym samym innym sposobem leczenia. Rak drobnokomórkowy we wczesnej fazie rozwoju, pomimo niewielkich rozmiarów, jest uogólniony, czyli współistnieję już przerzuty odlegle, krwiopochodne. Tak więc w-momen-de wykrycia leczeniem z wyboru jest chemioterapia, czyli leczenie systemowe. Leki podawane drogę dożylną docierają do ogniska pierwotnego i do wszystkich potencjalnych przerzutów. Postacie niedrobnokomArkowe. pomimo różnic między odmianami, charakteryzują się raczej późniejszą zdolnością do dawania przerzutów odległych, natomiast wraz ze wzrostem guza dochodzi do zajęcia okolicznych węzłów chłonnych, w pierwszej kolejności najbliższych guza. następnie wnęki segmentu płata zajętego przez guz, dalej wnęki płatowej, płucnej i wzdłuż dróg chłonnych do śródpietsia (wtęzadia płucnego, okolicy rozwidlenia tchawicy, węzłów przytchawiczych). Często dopiero na tym etapie dochodzi do powstawania ognisk przerzutów odległych. Taka sytuacja kliniczna umożliwia stosowanie chirurgicznego usunięcia ogniska nowotworu jako leczenia z wyboru. Wybór metody leczenia nie zależy tylko od budowy histologicznej, ale opiera się na kompleksowej ocenie zaawansowania choroby i stanu ogólnego chorego. Raki niedrobnokoinórkowe, pomimo raczej powolnego wzrostu, często są wykrywane w bardzo zaawansowa-: nym stadium, przejawiającym się albo pod postacią licznych przerzutów odległych, albo naciekania przez nowotwór struktur śródpiersia znajdujących się w pobliżu płuca (dużych naczyń - tyły głównej, aorty, serca, tchawicy, przełyku). Wydaje się, że najważniejszym tego powodem jest praktycznie bezobjawowy przebieg przez dość długi okres rozwoju choroby. Często, dopiero wtedy, gdy u chorego zostanie wykryty guz w płucu w obrazie RTG klatki piersiowej wykonanym przy okazji badań profilaktycznych bądź diagnostyki z innego powodu, tam chory i jego rodzina zaczynają zwracać uwagę na zmieniony charakter kaszlu występujący u niego od kilku tygodni czy miesięcy. Kaszel, typowy l stały objaw palących tytoń, imienia swój obraz, jest często suchy, bardziej nasilony, często występuje w nocy. Imię objawy wczesnej postaci rajca płuca również nie są charakterystyczne, często kugrrufę utną chorobę, co staje się powodem diagnostyki w innym kierunku. Takie

objawy nazywa i<f „par-neopUstyczzr/mi NaleZą do nach niejasne, przemijające bóle stawów. bolesny przerost kości paliczków dyst sinych palctw — irrTTłwrt ropatia przerostowa, objawy moczowi , prostej. objawy typowe dla notllwoici - miastenii Objawem, którego wyu^ptoik jn* P^OWOł**^m wyWtiego zgłoszenia do lekarza jest krwioplucte, ale jcat ono rzadkie we wczesnych postaciach raka płuca, podobnie jak ból w klatce piersiowej, często mylnie diagnozowany w kierunku chorób kr;j tenia. Inne objawy, które przyspieszają zgłoszenie do lekarza i diagnostykę układu oddechowego, występują w bardzo zaawansowanych stadiach choroby i dotyczą wyniszczenia, utraty masy ciała, bólów kostnych, złamań w przypadkach obecności przerzutów do kości, ubytków neurologicznych przy przerzutach do struktur mózgu, rdzenia kręgowego, kręgosłupa, chrypki przy naciekaniu nerwu krtaniowego walecznego - zazwyczaj w okolicy jego odejścia od nerwu błędnego pod tukiem aorty, poszerzenia żył górnej połowy ciała, powiększenia obwodu szyi na skutek naciekania tyły głównej górnej i utrudnienia odpływu krwi z górnej połowy ciała, silnych dolegliwości bólowych przy zajęciu splotu barkowego przez guzy szczytu płuca (guz Pancoasta).