86373 IMG99 (3)

zunifikowane środowisko, udostępniające informację i/lub przckicrowującc do odnow' niego serwisu GBC. Wzrost widzialności wyników badań naukowych zależy więc z i ncj strony od skali publikowania w Sieci, a z drugiej od zdolności wyszukiwarek do V wyszukania.

We wszystkich miejscach przedstawionych na rysunku odbywa się tworzenie, pr*_c twarzanic i udostępnianie - odbiór (poprzez umieszczanie w serwisach GBC) danych" informacji i wiedzy (zob. p. 14), Oprócz interpretacji danych uzyskanych w trakcie badań (informacji w postaci publikacji) uczony może udostępnić także same dane, gromadzone w specjalnych serwisach GBC.

Możliwość korzystania z wyników badań naukowych otrzymują także użytkownicy spoza instytucji nauki. Chodzi zarówno o działalność popularyzatorską samych uczo-nych, jak również o bezpośredni dostęp do publikacji poprzez wyszukiwarki typu Googlc przybierający rozmiary nic spotykane wcześniej, w okresie funkcjonowania komunika-cji naukowej, opartej na publikacjach drukowanych. Amatorskie użytkowanie informacji naukowej jest nawet powodem stawiania tez o szkodliwości łatwego uzyskiwania zbyi specjalistycznej informacji przez użytkownika nieprzygotowanego [Wcitzman 2004), Model komunikacji naukowej, opisany w tej części książki, przedstawia sposób postrzegania komunikacji naukowej przez naukę o informacji naukowej. Zmiany w modelach komunikacji naukowej odzwierciedlają ewolucję poglądów na komunikację, od linearnego, technokratycznego i systemowego punktu widzenia, do poglądów opartych na postrzeganiu komunikacji naukowej jako systemu społecznego. System komunikacji naukowej zawiera skomplikowaną sieć relacji, funkcjonujących w ramach sieci socjotechnicznej. Taki punkt widzenia pozwala nic tylko na znacznie bogatszą analizę łańcucha informacji, ale także wyjaśnia, że innowacje nic są prostym procesem technologicznym.

^KOŃCZENIE:

kierunki rozwoju komunikacji naukowej

początki bibliotek cyfrowych sięgają pierwszych lat dziewięćdziesiątych. XX wieku; rojcktowanc one były w odpowiedzi na nowe możliwości sieciowego rozpowszechniania wiedzy- Już wówczas przyszłość komunikacji naukowej wiązano ze środowiskiem cyfro-_wym. Od tego czasu nastąpił znaczny postęp na drodze ku realizacji tej wizji, co nie zna-_cZy,«nie napotykano na trudności. Wraz z nabywaniem nowych doświadczeń zmianie ulegały- często szybciej niż pierwotnie zakładano, wcześniej wytyczone cele. Cyfryzacja komunikacji naukowej spowodowała istotne, a przy tym w dużej części nicprzewidywane początkowo zmiany w jej organizacji. Jak już wcześniej stwierdziłem, takie zjawisko jest typowe dla powstawania wszelkich dużych infrastruktur: wraz z ich realizacją cel oddala się i często zmienia kształt. Niektóre pierwotne zamierzenia twórców bibliotek cyfrowych, czyli stworzenie sprawnie zarządzanych, sieciowych repozytoriów obiektów cyfrowych czy też potrzeba uwzględnienia w nich różnych rodzajów dokumentów, formatów i nośników, pozostały główną potrzebą infrastruktury, służącej realizacji badań naukowych i komunikacji naukowej. Jednak dopiero w XXI wieku rozpoczęły się poważne prace nad tworzeniem wielkich zasobów, w szczególności obiektów nietekstowych oraz różnicowanie ich zakresu. Wtedy też pojawiła się możliwość integracji wszystkich lokalnych działań w jedną, globalną infrastrukturę.

Obecne rozwiązania stwarzają możliwości transformacji sposobu prowadzenia badań w wielu dziedzinach nauki, a nawet umożliwiają tworzenie nowych obszarów badawczych, często interdyscyplinarnych. Głównym celem prac, opisanych w tej książce, stał się system, obsługujący badania i komunikację naukową, który wykorzystywałby nowe możliwości na tyle efektywnie, aby mogły być stosowane intuicyjnie, a jego funkcjonowanie pozostawało transparentne dla użytkowników. Rezultatem jest informatyczna infrastruktura nauki (IIN), obsługująca wielkie i zróżnicowane (ze względu na potrzeby informacyjne) grupy użytkowników, uzupełniona jednak narzędziami Nauki 2.0, pozwalającymi na konstytuowanie się w Sieci niewielkich grup badaczy, powiązanych wspólnymi celami. Powstający system zbliża się do wizji Memexu Vannevara Busha [Bush 1945]: urządzenia pozwalającego na elektroniczny zapis wszystkiego, co się słyszy, widzi i czyta, a nawet doświadcza w sposób cyfrowy czy rzeczywisty; indeksujący, wyszukujący i przetwarzający te dane na żądanie; a w końcu przedstawiający wyniki w zindywidualizowany sposób, w zależności od potrzeb i możliwości (na przykład dostępnych urządzeń) i zapewniający archiwizację danych i informacji.

GBC ma coraz większy wpływ na życie naukowe, a także ekonomiczne i społeczne, gdyż dzięki niej każdy ma możliwość tworzenia, wyszukania, selekcji, organizacji, archiwizacji i wielokrotnego wykorzystania treści cyfrowych na różne, nowe i efektywne sposoby. Stąd prosta droga do wzrostu produktywności, innowacyjności i kreatywności. Sądzi się nawet, że produktywność w zakresie działalności informacyjnej może wzrosnąć, od początku wieku do 2012 r., dwukrotnie [Larsen, Wactlar 2003, s. 25]. Serwisy GBC stanowią narzędzia umożliwiające integrację informacji na wyższym poziomie (globalnej biblioteki cyfrowej), co ułatwia lepsze zarządzanie zasobami po niższych kosztach. Dla

241