83359 IMG!55 (2)

że tzkoła czy uczelnia przygotowują do pełnienia ról zawodowych, dosur cnwf praktycznych umiejętności Można raczej mowie o dwóch zjawiskach doi lun/anta dużego zasobu wiadomości icorciycznych, przygotowywane do sytuacji dokonywania ekspertyzy z jednoczesnym zawężaniem zakresu swej specjalności.

Dokonywanie uogólnień w tym miejscu wydaje się być ryzykowne, inaczej zapewne wygląda przygotowanie do zawodu w przypadku szkól i uczelni technicznych czy teł medycznych, inaczej w przypadku uniwersytetu.

Moment, w którym podejmowane są przez młodych ludzi role zawodowe, jest bardzo zróżnicowany czasowo. Pierwsza tendencja w skazuje na dążność do jak najszybszego usamodzielnienia się części mfodzieZy. podczas gdy druga to nadmierne czy maksymalne przedłużanie czasu studiów i niechęć do podjęcia działalności zawodowej

Role zawodowe we współczesnym społeczeństwie są podejmowane przez młodych ludzi w sytuacji dużego zróżnicowania społeczno-zawodowego i zjawiska restrukturyzacji. K. Słomczyński pod pojęciem tym rozumie proces dystrybucji dóbr i kształtowania stosunków społecznych, które nastawione są na likwidowanie starej mikrostruktury i tworzenie nowej struktury społeczno--zawodowej**. W wyniku zmian o charakterze społeczno-politycznym można mówić o występowaniu w Polsce takich elementów struktury kiasowo-war-stwowej. jak klasa robotnicza, inteligencja, drobnotowarow i wytwórcy oraz przedsiębiorcy Granice pomiędzy tymi kategoriami stopniowo się zacierają wraz z urynkowieniem gospodarki.

Istotnym zjawiskiem towarzyszącym pełnieniu ról zawodowych, na które zwracają uwagę badacze (np. Dzaęciełaka-Machnikowska) jest fcinimzacja pewnych zawodów i podążająca za nią ich dcwaloryzacja. Przejawia się ona w łakoć, że kobiety uprawiają niektóre zawody mimo zmniejszania się docho-dów. (Murokratysacji zawodu bądź jego ..starzenia" Rzadziej niż mężczyźni wałczą o poprawę prestiżu wykonywanego zawodu, choć tak samo często dążą do podnoszenia kwalifikacji zawodowych.

Mimo to kobiety często traktowane są jak tania, a zarazem wykwalifikowana siła robocza, a ponieważ sytuacja taka ma miejsce od wielu lat. wydaje się ona samym zainteresowanym normalna, interpretowana jako co*

.crrńKwo i nieodwracalnego**. W ostatnim czasie. wm z ucrako komcn-tcwanytm omanami w obrębie ról rodzinnych, wydaje się. te możne mówić „podnoszeniu aspiracji kobiet, powstawaniu coraz liczniejszej grapy dą^ącq do profesjonalizacji i podnoszenia kwalifikacji zawodowych, co w naturalny •pcMÓbidne w parze z zajmowaniem coraz wyższych stanowisk w strukturze zatrudnienia, ale niestety nic jest związane z zarobkami ani też prawem do kontynuacji kariery przerwanej w wyniku urodzenia dziecka.

Role społeczne a wzory osobowe

Repertuar ról społecznych nie wyczerpuje się na rolach zawodowych. W tworzeniu się kultury każdej społeczności ogromną rolę odgrywają wzory osobowe (kulturowe). W toku rozwoju społeczeństw rolę taką pełniły: wzór ^m*drca. rycerza, mistrza, polityka czy idola popkultury. Jednym z najbardziej popularnych i uniwersalnych w sensie kulturowym jest wzór demokraty. Demokrata to zwolennik takiego ustroju, w którym władza należy do szeroko rozumianego społeczeństwa. Wszyscy jego członkowie partycypują w jej sprawowaniu.

Odnosi się to zarówno do społeczeństwa obywatelskiego, jak i społeczności lokalnej, w której żyjemy » która pełni wobec jednostki funkcje podobne wcześniejszym grupom odniesienia: rodzinie, grupie rówieśniczej czy zawodowej itd.

Oto cechy osobowości, których wymaga od demokraty Mana Osaow-

I. Aspiracje perfekcjonistyczne ■ chodzi tu zarówno o doskonalenie samego siebie, jak i swojego otoczenia. Wymaga to pewnej h—nrchii wartości, wiedzy o tym. co ważne i co nieważne, czego się chce i do czego dąży. Aspiracje te są charakterystyczne dla młodego wieku, następnie zaczynamy „krzepnąć** i przestajemy reformować świat. Demokrata musi umieć przedłużyć tę tendencję na wiek dojrzały.

2 Otwartość umysłu - trzeba chłonąć nowe rzeczy i rewidować swoje go-glądy. jeśli zmianie uległy fakty stanowiące ich podhsżo.

lwach. Wydawnictwo PAN. IFkS. Wmówi 1991. omo-ii i-—ai. tw— ■(■.imamt

• I.