85263 skanowanie0014

Rozmieszczenie fosfolipidów w dwuwarstwie lipidowej błony komórkowej z zaznaczeniem ich ładunków elektrycznych:

Fosfolipidy aminowe, warstwa wewnętrzna, docytoplazmatyczna,

(mają przewagę nienasyconych kwasów tłuszczowych)

(+ -) Fosfatydyloetanoloamina (+ —) Fosfatydyloseryna

Fosfolipidy cholinowe, warstwa zewnętrzna, dośrodowiskowa,

(mają przewagę nasyconych kwasów tłuszczowych)

(+ -) Fosfatydylocholina (+ -) Sfingomielina (+ -) Fosfatydyloinozytol

3.1.4. Białkowe składniki błony komórkowej

Najwięcej informacji o topografii białek błonowych uzyskano ze studiów nad błon komórkową krwinek czerwonych. Przyczyna była prosta: krwinki są łatwo dostęprfl można je pozyskiwać w dużych ilościach i łatwo izolować ich błony komórkowe. Bkw ny komórkowe erytrocytów, które są bardzo wyspecjalizowanymi komórkami inka zawierają pełnego spektrum białkowego, są mimo to bardzo dobrym materiałem^H badań nad rozmieszczeniem i dynamiką białek błonowych. Dzięki wprowadze^M techniki elektroforetycznego rozdziału białek na żelu poliakrylamidowym (pata rozdz. 1.3.7) oraz możliwości uwidocznienia cząsteczek białkowych w fazie lipidowB w mikroskopie elektronowym metodą kriorytowniczą (patrz rozdz. 1.2.2), udało^B poznać ogólny wzór rozmieszczenia białek w lipidowej fazie błony komórkowej. Czą| steczki białek błonowych w porównaniu z cząsteczkami lipidów są olbrzymie i pódl względem masy pozostają w stosunku do lipidów jak 1:50.

Rola białek w błonach komórkowych jest wieloraka i nie sposób w tym miej« wymienić wszystkich funkcji. Główne białka błonowe to: receptory pośredniczka w komunikacji komórki z jej „światem zewnętrznym", białka enzymatyczne - odpo-j wiedzialne za uruchamianie sygnałów wewnątrzkomórkowych, białka transporia jące - tworzące kanały jonowe i pompy rozmaitego typu prowadzą transport kosi trolowany, białka wiążące spajające filamenty aktynowe warstwy korowej ze struli turami białkowymi błony.

Zakotwiczenie się cząsteczek białka w fazie lipidowej błony jest regulowanej podobnymi zasadami termodynamicznymi do tych, które determinują ułożenie czą4 steczek lipidowych w dwuwarstwie lipidowej błony. Łańcuchy polipeptydowe biała błonowych mają regiony zbudowane z polarnych i z apolamych reszt aminokw^B wych. Boczne grupy aminokwasowe, które mogą zawierać od 8 do 10 aminokwasóil hydrofobowych,,/decydują", w jakiej formie nastąpi sfałdowanie łańcucha polipep^ tydowego, tak aby jego część apolarna była oddzielona od polarnej warstwy fraktp lipidowej. Ten sam mechanizm dotyczy również polarnych fragmentów łańcucha. Jeżeli cząsteczka białka przechodzi przez całą dwuwarstwę lipidową, to część łańcw? cha z hydrofobowymi resztami aminokwasowymi ulega sfałdowaniu w formę helisy («-helisa), eksponując boczne, hydrofobowe grupy reszt aminokwasowych na zewnątrz, podczas gdy boczne grupy hydrofilowe są schowane wewnątrz helisy