85283 skanuj0010 (336)

coraz więcej miejsca w zeszytach syna, szczególnej dynamiki nabiorą w ostatnim z nich, opisującym sytuację rodziny już po śmierci matki. Tu ojciec nazywany jest tyranem i złodziejem, który pod nieobecność pracujących dzieci zjada ich przydział żywności, jednocześnie nie czyniąc nic, by znaleźć pracę. W domu nieustannie wybuchają awantury trwające prawie do śmierci ojca, a więc do 6 marca 1943 roku. Jego agonię poprzedziła kilkutygodniowa choroba, podczas której słabł coraz bardziej i coraz mniej jadł.

Dwa tematy dominujące z kolei w czwartym zachowanym zeszycie Sierakowiaka to rozwijająca się u niego choroba głodowa i śmierć matki. Dawid opisuje tu okres od początku czerwca do pierwszych dni września 1942 roku. W tym czasie położenie mieszkańców getta staje się dramatyczne, przede wszystkim na skutek masowych przesiedleń, które wywołują istną plagę choroby głodowej. W 1942 roku rozpoczyna się akcja likwidacji prowincjonalnych gett w Kraju Warty, podczas której niewielka część zdrowych i silnych mieszkańców zostaje skierowana do pracy w getcie łódzkim. Od maja do sierpnia 1942 roku przesiedlono tam ponad piętnaście tysięcy Żydów z likwidowanych gett prowincjonalnych²⁵⁶.

W dzienniku Dawida kwestia przesiedleń pojawia się jedynie jako tło szerzącej się epidemii choroby głodowej, która dotyka również rodzinę Sierakowiaków. Chłopiec poświęca coraz więcej miejsca na zapis obserwacji swojego stanu zdrowia. W początkowych notatkach czwartego zeszytu nakreśla ogólne rozpoznanie: „Mnie siły opuszczają już ostatecznie. Zacząłem się ostatnio ciągle pocić, tak w dzień jak i nocy. Chodzić więcej jak do resortu i z powrotem nie mogę. Nawet wtedy, gdy wydają rację. Człowiek się kończy”²⁵⁷. Coraz trudniej jest w tym stanie pracować. „Czułem się dziś fatalnie. Ciągle brakło mi tchu i musiałem kilkakrotnie wychodzić na powietrze”²⁵⁸. Co jakiś czas, co pięć, sześć zapisów jak refren powracają słowa uświadamiające nam, a być może i samemu Dawidowi, systematyczne postępy choroby. „Staczam się coraz niżej. Nawet czytanie przychodzi mi z trudnoś-

²⁵⁶    S. Abramowicz, Zagłada ludności getta łódzkiego w ośrodku w Chełmnie, [w:] Dzieje Żydów w Łodzi 1820—1944..., s. 348.

²⁵⁷    D. Sierakowiak, Dziennik, s. 133.

²⁵⁸    Ibidem, s.141.

165