85309 IMG 80 (7)

238

dzało pomiary. np. metodą Biitcrlicha. Jednostka statystyczna może być również po jedyne* drzewo, na który m będzie się przeprowadzało pomiary jego cech,

Każda jednostka badanu powinna być opisana cechą łub cechami podlegającymi pomiarowi Wymieńmy przykładowo niektóre z takich cech: picrśnicowa powierzchnia przeroju drzew znajdujących się na powierzchni próbnej, liczba drzew nie mieszczących się w szerokości paska rclaskopu. pierśnica i wysokość wylosowanego do pomiaru drzewa, gatunek drzewa występujący na powierzchni próbnej itd.

3)    Ustalenia sposobu określania cechy.

Cechę drzewa lub drzewostanu można określić różnymi sposobami. Sposoby te przedstawione zostały we wcześniejszych rozdziałach książki. W tym miejscu ograniczymy się do wymienienia niektóry ch z tych sposobów.

Pierśnicowe pole przekroju można określić m.in. wykonując pomiar picrśnic drzew na powierzchniach próbnych lub licząc drzewa z określonego punktu (metoda Bittcrlicha). Dla pierwszego przypadku należy przyjąć określoną wielkość powierzchni próbnej, a dla drugiego - stalą relaskopu. Ustalenie miąższości wymaga przyjęcia zasady pomiaru wysokości drzewa oraz sposobu określania pierśnicowej liczby kształtu Dla określenia tej ostatniej cechy przydatne mogłyby być zwłaszcza odpowiednie wzory empiryczne. Znacznie bardziej skomplikowane sposoby określania cech należałoby ustalić w przypadku, gdyby celem badania była prognoza zasobów drzewnych Mogłyby tu być pomocne nie omówione w tej książce modele wzrostu, za pomocą których można taką prognozę rozwoju drzewostanów przeprowadzić.

4)    Określenie operatu losowania.

Stosując metodę reprezentacyjną należy przestrzegać zasady, aby każda jednostka statystyczna muła określone prawdopodobieństwo wejścia do próby. Wymaga to utulenia liczby jednostek wchodzących w skład obiektu i ich ponumerowania. Jeżeli np planuje się przeprowadzenie pomiarów w obiekcie o powierzchni 10000 ha. przy zastosowaniu powierzchni próbnych o wielkości 0.04 ha. to liczba jednostek statystycznych będzie wynosiła 250 ty s Każda z tych jednostek musi mieć określone współrzędne charakteryzujące jej położenie, aby w przypadku wylosowania danej jednostki możliwa była identyfikacja miejsca pomiaru w terenie.

5)    Wybór schematu losowania.

Spośród wielu schematów losowania w dalszej części książki omówione będą następujące losowanie proste zwrotne i bezzwrotne, losowanie systematyczne «lo-.'rwamc warstwowe Wymienione sposoby losowania, a zwłaszcza ten ostatni, mają znaczenie praktyczne

6j Analiza postulatu co do pożądanej dokładności metody i ustalenie wielkości próby

Przed podjęciem opracowania projektu metody pomiaru lasu wskazane jest po suwieme żądania co do jej dokładności Powstaje wówczas skomplikowany problem związany z ustaleniem minimalnej próby spełniającej postawiony postulał uzy

j^na określonej dokładności lub uzyskania określonej dokładności przy mmimal-nth kosztach. Wymaga to dysponowania informacjami o rozkładach i zmienności cech podlegających pomiarowi, które to informacje uzyskje się na ogół ze wstępnych badań przeprowadzonych na małej próbie losowej. Po przeprowadzeniu ta-kich badań może się okazać, że realizacja postulatu dotycząca uzyskania pożądanej dokładności wymagałaby zaangażowania dużych środków. Może zajść wówczas potrzeba zrewidowania przyjętych żądań co do dokładności metody

7) Ustalenie techniki losowania próby.

Spośród kilku technik losowania próby często stosowana polega na wykorzystaniu tablic liczb losowych. Z tablic takich, na wylosowanej stronie, kolumnie i wierszu. odczytuje się kolejne cyfry, które identyfikuje się z wylosowanymi do próby jednostkami statystycznymi. Inna możliwość losowania próby polega na zastosowaniu techniki elektronicznej. Wykorzystywany jest tu generator liczb pseudołoso-wych wywoływany przez odpowiednią procedurę języka komputerowego, dzięki któremu można otrzymać liczby z dowolnego interesującego nas przedziału

8)    Zlokalizowanie próby w terenie i przeprowadzenie prac pomiarowych

Każdą wylosowaną jednostkę statystyczną należy zlokalizować w terenie Wykonać to można metodą domiarów geodezyjnych. Na zidentyfikowanym miejscu wykonuje się wcześniej przyjętą metodą pomiary odpowiednich cech.

9)    Utworzenie bazy danych z uzyskanych wyników pomiaru i przeprowadzenie jej korekty

Po przeprowadzeniu odpowiednich pomiarów uzyskuje się bardzo duży zbiór danych. Pożądane jest. aby już na etapie prac terenowych zbierane dane zapisywać na odpowiednich nośnikach informatycznych, kompatybilnych z komputerem, na którym planuje się przeprowadzenie obliczeń. Powstała baza danych wymaga sprawdzenia celem wyeliminowania zwłaszcza błędów grubych Tę ostatnią czynność wykonuje się najczęściej automatycznie, wykorzystując odpowiednie progra-my sprawdzające bazę danych.

10)    Prace obliczeniowe dia kompleksu leśnego

Prace obliczeniowe dotyczą dwóch głównych grup zagadnień określenia wartości interesujących nas cech obiektu i przeprowadzenia oceny dokładności uzyska nych wyników. Problemy te wchodzą w zakres estymacji statystycznej i będą one omówione w dalszej części książki.

U) Opracowanie wniosków wynikających z nabytego doświadczenia przy wdrażaniu metody

Gdy metoda pomiaru kompleksu leśnego ma zostać ponownie zastosowana, a zwłaszcza gdy ma być ona wprowadzona na stałe do praktyki, wówczas próbie mcm ważnym jest wymiana doświadczeń nabytych przy wdrażaniu metody Mo/c bowiem zajść potrzeba doskonalenia metody, a niekiedy opracowania nowego projektu. zwłaszcza wówczas, gdy będzie się żądało uzyskania innych mz pierw omie mc planowało informacji o obiekcie leśnym