Image004201

33

spiańskiego, a mianowicie styl satyryczny Wesele, zwłaszcza rolę Stańczyka, motyw zaś posągu Mickiewicza wiąże się z Wyzwoleniem.

Zasadnicza myśl dramatu i pierwszy niejako zalążek pomysłu artystycznego jest oryginalny, a wiąże się z Miłosierdziem. Tam autor wykazał niepoprawność ludzi, którzy ledwie wyszli z potopu klęsk, a wnet wracają do starych narowów. Obecnie ten sam fatalizm odsłania Rostworowski w dziedzinie życia narodowego. Oto są pierwsze lata wolnej ojczyzny, a w całej pełni pleni się ta niezgoda i te błędy, które ją kiedyś wtrąciły do grobu. Mimo woli pada oko na pomnik Mickiewicza, który całe życie dla tej wolności pracował, nawoływał do zgody, uczył cnót narodowych. Cóż więc może czuć i myśleć dusza wieszcza, patrzącego na wymarzoną wolną Polskę? Czy jego cierpienia i trudy już skończone, czy to serce, co za miliony cierpiało, chłonie teraz w nagrodę słodki nektar żywota, czerpany z radości milionów?

Takie to rozmyślania stały się punktem wyjścia dramatycznej fantazji Rostworowskiego. Przed pomnikiem Mickiewicza gromadzą się przedstawiciele skłóconych ze sobą partii. Przeciwne te dążenia grożą ponownym rozdarciem Polski, potrzebny więc jest narodowi potężny duch wieszcza, by objął rząd dusz. W pewnym momencie

3*

H. ŻYCZYŃSKI, TWÓRCZOŚĆ