Image64 (5)

W rubryce przedstawiane są odpowiedzi na pytania nadesłane do Rodakcji. Są to sprawy, które, naszym zdaniem, zainteresują szersze grono Czytelników.

Jednocześnie informujemy, że Redakcja nie jest w stanie odpowiedzieć na wszystkie nadesłane pytania, dotyczące różnych drobnych szczegółów.

Jak podłączyć słuchawki do wzmacniaczu, który nie ma gniazda słuchawkowego?

Można w prosty sposób dołączyć stereofoniczne słuchawki do wyjść głośnikowych przez szeregowe rezystory ograniczające 330...470Ś3 2W. Wtyk słuchawkowy ma trzy styki: punkt wspólny należy dołączyć do masy wzmacniacza (czarne zaciski głośnikowe), a wyprowadzenia obu kanałów słuchawek - do czerwonych zacisków głośnikowych przez wspomniane rezystor}' szeregowe. Jeśli wzmacniacz mocy jest wzmacniaczem mostkowym (BTL), czarne zaciski głośnikowe nie są dołączone do masy Wtedy styk wspólny słuchawek należy dołączyć nic do czarnego zacisku głośnikowego, tylko do masy, w praktyce do metalowej obudowy wzmacniacza

Jak można zaprogramować mikroprocesor - mam komputer, ale co dalej?

(...) czy jest jakiś sprzent, żeby zaprogramować mikroprocesor i oprogramowanie. Ile to mogłoby wszystko kosztować z mikroprocesorem?

Procesory AVR można zaprogramować za pomocą kabelka dołączonego do portu drukarkowego komputera. Koszt takiego „programatora” wyniesie kola złotych. Można wykorzystać darmo we oprogramowanie, na przykład BASCOM AVR DEMO. Mały procesor AVR kosztuje kilka do kilkunastu złotych.

Młodego Czytelnika (sądząc po ortografii) trzeba jednak ostrzec, że choć podstawowe części kosztują niewiele, najtrudniejsze jest nauczenie się tworzenia programów i usuwania z nich błędów. Znakomity, przystępnie napisany kurs programowania zawarty jest w książce Mikrokontrolery dla początkujących, która krok po kroku wprowa-dzu w tajniki budowy i programowania procesorów. Aby z powodzeniem zrealizować ćwiczenia i własne programy, warto zebrać pieniądze i kupić zestaw AVT-3500 - płytkę testową do tego kursu.

4^ Czy mogliby mi Państwo udzielić informacji (...), bo taka wie-jK dza pewnie przyda się też innym Czytelnikom: jaki wpływ na EMS działanie wzmacniacza ma kondensator (najczęściej spotykam MKT) na wejściu zamiast elektrolita?

(...) jaka jest minimalna pojemność kondensatora wejściowego? Dlaczego w niektórych wzmacniaczach jest 10 czy 22uF_f a w innych JOOnF do 470nF?

(...) Jaką biegunowość powinien mieć elektrolit wejściowyjeśli napięcie na nim jest zerowe? Na różnych schematach widziałem niezgodne informacje? Która biegunowość jest prawidłowa?

W popularnych wzmacniaczach mocy różnica w działaniu wzmacniacza z kondensatorem stałym MKT i elektrolitycznym będzie niezauważalna. Można wymiennie stosować „elektrolity” i kondensatory stałe. Należy tylko zwrócić uwagę na kierunek włączenia „elektrolita”, żeby napięcie stałe na nim miało właściwą biegunowość. Dotyczy to wzmacniaczy zasilanych napięciem pojedynczym, w których na kondensatorze wejściowym występuje napięcie stałe, wynoszące około połowy napięcia zasilania. Wtedy nie ma wątpliwości co do biegunowości „elektrolita” wejściowego.

Często jednak, zwłaszcza we wzmacniaczach zasilanych napięciem symetrycznym, napięcie stałe między końcówkami kondensatora wejściowego wynosi zero lub kilka do kilkuset miliwoltów. I właśnie takie przypadki budzą wątpliwości. Może się okazać, żc na włączonym według schematu „elektrolicie” występuje „odwrotne” napięcie stałe o wartości kilkudziesięciu czy kilkuset miliwoltów.

Nic trzeba się tym przejmować. Warto pamiętać, że „zwykłe”, aluminiowe elektrolity mogą pracować przy niewielkich napięciach o odwrotnej biegunowości (na pewno do IV) taki kondensator może więc być włączony w dowolnym kierunku. Nic można tego powiedzieć o kondensatorach tantalowych - nic wolno na nie podawać nawet niewielkich napięć stałych o niewłaściwej biegunowości.

Bardziej dociekliwi elektronicy zastanawiają się, po co w ogóle we wzmacniaczach zasilanych symetrycznie jest na wejściu kondensator, na którym nie występuje napięcie stałe. Zastanawiają się, czy nic warto usunąć go przez zwarcie wyprowadzeń. Taka idea jest w zasadzie słuszna, ponieważ wtedy można uzyskać wzmacniacz o paśmie zaczynającym się od zera. czyli od prądu stałego. Jednak zwykle nic warto tego robić Po pierwsze, jeśli we wzmacniaczu zasilanym symetrycznie na kondensatorze wejściowym wysnuje niewielkie napięcie stałe, to po zwarciu kondensatora na wyjściu i na głośniku pojawi się 20. 40 razy większe napięcie stałe. Tymczasem na głośniku składowa stała powinna być znacznie mniejsza od IV. Pojawienie się tam napięcia stałego o wartości kilku woltów spowoduje niepotrzebne straty mocy, przepływ prądu stałego przez głośnik i jego grzanie, a także zmniejszy się maksymalna „niezniekształcona” moc wzmacniacza. Po drugie, żadne współczesne źródła me dostarczają sygnałów o częstotliwościach podakustycznych (poniżej 20Hz), po co więc stałoprądowy wzmacniacz, jeśli i tak będzie niewykorzystany?

Jednak obecność zwykłych elektrolitów na wejściu budzi uzasadnione wątpliwości. Otóż ze względu na swoją budowę, aluminiowe kondensatory elektrolityczne pozostające przez lata bez polaryzacji napięciem stałym, rozformują się. Zwiększy się ich upływność i może się okazać, iż nie pełnią już roli przerwy dla prądu stałego. Ponadto w starych elektrolitach może wyschnąć elektrolit, przez co utracą pojemność i pogorszą inne właściwości.

I tu tkwi główny argument, żeby w obwodach wejściowych nie stosować elektrolitów, w szczególności tych zwykłych, aluminiowych. Audiofile, a jeszcze bardziej pseudoaudiofile wskazują też na różnice

10 Luty2006 Elektronika dla Wszystkich